Logo
Print this page

H επίθεση των Η.Π.Α στη Συρία και το ισχύον Διεθνές Δίκαιο για τις ανθρωπιστικές επεμβάσεις

«Εννέα άμαχοι, ανάμεσα στους οποίους τέσσερα παιδιά, σκοτώθηκαν κατά την αμερικανική πυραυλική επίθεση που πραγματοποιήθηκε σήμερα εναντίον συριακής αεροπορικής βάσης κοντά στην πόλη Χομς,».

 Αυτή είναι η είδηση, όπως μεταδόθηκε από το συριακό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο στις 7.4.2017. Το ερώτημα είναι, αν η επίθεση αυτή των Η.Π.Α συνιστά κατάφωρη παραβίαση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, όπως κατήγγειλε ο αντιπρόσωπος της Βολιβίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε, Sacha Llorenti ,ή «νόμιμη και δικαιολογημένη απάντηση της Διεθνούς Κοινότητας» στη χρήση χημικών όπλων, όπως αρκετοί ξένοι και εγχώριοι απολογητές της πολιτικής.............................................................................................

 των Η.Π.Α. έσπευσαν να ονομάσουν την μονομερή – και κατά την άποψη μας παράνομη και εγκληματική – ενέργεια των Η.Π.Α., ενώ μάλιστα είναι γνωστό ότι το χημικό οπλοστάσιο και οι εγκαταστάσεις κατασκευής χημικών όπλων της Συρίας καταστράφηκαν υπό την εποπτεία του Ο.Η.Ε. τον Αύγουστο του 2014 (βλέπετε σχετική ανακοίνωση εδώ) και ακόμη δεν έχει  διαπιστωθεί επίσημα ποιοι είναι οι υπαίτιοι της αεροπορικής επιδρομής με χημικά όπλα στην επαρχία Idlib της Συρίας.

Υπενθυμίζουμε ότι το θέμα των «ανθρωπιστικών επεμβάσεων» υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου απασχολεί εδώ και καιρό τη νομική κοινότητα και έχει ενδιαφέρον να διαβαστεί τόσο η εργασία του κ. Απόστολου Κοτρώνη «Νομική αξιολόγηση της στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ το 2003. Τοποθετήσεις υπό το φως του διεθνούς δικαίου» (θα την βρείτε εδώ), όσο και το πόνημα του συναδέλφου κ. Αλέξανδρου Μανζούτσου «Συμβούλιο Ασφαλείας - Ανθρωπιστικές Επεμβάσεις - Ισχύον Διεθνές Δίκαιο» , το οποίο αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα της ΕΑΝΔΑ.

Συμβούλιο Ασφαλείας - Ανθρωπιστικές Επεμβάσεις - Ισχύον Διεθνές Δίκαιο

Η Πρακτική του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
σε Σχέση με τις Ανθρωπιστικές Επεμβάσεις στο Ισχύον Διεθνές Δίκαιο

                                                   Του Αλεξάνδρου Μαντζούτσου,
                                       Υποψηφίου Δρ. Νομικής, Μ.Δ.Ε. Δημοσίου Δικαίου,
                                   Ελληνογαλλικό Π.Μ.Σ. "Εξειδικευμένο Δημόσιο Δίκαιο",
                                               Π.Μ.Σ. Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου.

Διάγραμμα

- Συντομογραφίες
- Εισαγωγή
Ι. Οι ανθρωπιστικές επεμβάσεις υπό το φως των αρχών του διεθνούς δικαίου
Α. Η αρχή της μη επεμβάσεως στην εσωτερική δικαιοδοσία των κρατών
Β. Η αρχή της αποχής από την χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις
ΙΙ. Η πρακτική του Συμβουλίου Ασφαλείας σε σχέση με τις ανθρωπιστικές επεμβάσεις
Α. Το ψήφισμα 688/1991 ως βάση ανθρωπιστικής επέμβασης
Β. Μεταγενέστερα ψηφίσματα – περιπτωσιολογία
- Συμπεράσματα
- Υποσημειώσεις
- Βιβλιογραφία

Συντομογραφίες

Δ.Δ.Χ. Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
Κ.Χ.: Καταστατικός Χάρτης
Ο.Η.Ε. Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών
RGDIP: Revue Gιnιrale de Droit International Public (νομικό περιοδικό)
RBDI: Revue Belge de Droit International (νομικό περιοδικό)
Σ.Α.: Συμβούλιο Ασφαλείας
ΤοΣ: Το Σύνταγμα (νομικό περιοδικό)
UNRIC : United Nations Regional Information Centre

Εισαγωγή

Το ζήτημα της ανθρωπιστικής επεμβάσεως και της νομιμότητάς της κατά το διεθνές δίκαιο επανέρχεται κατά καιρούς στο διεθνές προσκήνιο και απασχολεί τη διεθνή θεωρία και πρακτική. Κατά τη κλασική έννοια, ως «ανθρωπιστική επέμβαση» (intervention d’ humanité, humanitarian intervention) νοείται η επέμβαση από κράτος ή ομάδα κρατών στο έδαφος ξένου κράτους που συνοδεύεται ενδεχομένως και με την άσκηση βίας με σκοπό την προστασία ατόμων από κατάφωρες παραβιάσεις των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων [1]. Το ζήτημα της υπάρξεως ή μη ενός δικαιώματος επεμβάσεως πρέπει να εξεταστεί πρώτον σε σχέση με δύο θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου, την αρχή της μη-επεμβάσεως στην εσωτερική δικαιοδοσία των κρατών και την αρχή της αποχής από τη χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις, και δεύτερον σε σχέση με την αντίστοιχη πρακτική του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Ι. Οι ανθρωπιστικές επεμβάσεις υπό το φως των αρχών του διεθνούς δικαίου

Α. Η αρχή της μη επεμβάσεως στην εσωτερική δικαιοδοσία των κρατών

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 7 του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε., [i]«καμία διάταξη αυτού του Χάρτη δεν θα δίνει στα Ηνωμένα Έθνη το δικαίωμα να επεμβαίνουν σε ζητήματα που ανήκουν ουσιαστικά στην εσωτερική δικαιοδοσία οποιουδήποτε κράτους και δεν θα αναγκάζει τα Μέλη να υποβάλλουν τέτοια θέματα για ρύθμιση σύμφωνα με τους όρους αυτού του Χάρτη. Η αρχή όμως αυτή δεν πρέπει να εμποδίζει την εφαρμογή των εξαναγκαστικών μέτρων που προβλέπονται από το Κεφάλαιο 7 [Ενέργειες σε Περίπτωση Απειλής εναντίον της Ειρήνης, Διαταράξεως της Ειρήνης και Επιθετικών Πράξεων]»[/i] [2],[3] .

Στον Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. δεν γίνεται καμία αναφορά σε δικαίωμα ανθρωπιστικής επεμβάσεως ως εξαίρεση από την αρχή της μη-επεμβάσεως στην εσωτερική δικαιοδοσία των κρατών.

Β. Η αρχή της αποχής από την χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 4 του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε., «όλα τα Μέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας, που εκδηλώνεται εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους είτε με οποιαδήποτε άλλη ενέργεια ασυμβίβαστη προς τους Σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών». Όπως μάλιστα είχε κρίνει και το Δ.Δ.Χ. στην υπόθεση των Στρατιωτικών και Παραστρατιωτικών Δραστηριοτήτων των Η.Π.Α. στην Νικαράγουα, «το δικαίωμα του Χάρτη που αφορά στην απαγόρευση χρήσεως βίας αποτελεί από μόνο του ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κανόνα του διεθνούς δικαίου που προέρχεται από το jus cogens» [4].

Κατ’ εξαίρεση, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε., «καμία διάταξη αυτού του Χάρτη δεν θα εμποδίζει το φυσικό δικαίωμα της ατομικής ή συλλογικής νόμιμης άμυνας, σε περίπτωση που ένα Μέλος των Ηνωμένων Εθνών δέχεται ένοπλη επίθεση, ως τη στιγμή που το Συμβούλιο Ασφαλείας θα πάρει τα αναγκαία μέτρα για να διατηρήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Τα μέτρα που θα παίρνουν τα Μέλη των Ηνωμένων Εθνών κατά την άσκηση αυτού του δικαιώματος της νόμιμης άμυνας θα ανακοινώνονται αμέσως στο Συμβούλιο Ασφαλείας και σε καμία περίπτωση δεν θα θίγουν την εξουσία και την υποχρέωση που έχει το Συμβούλιο Ασφαλείας, σύμφωνα με αυτόν το Χάρτη, να αναλαμβάνει οποτεδήποτε την δράση που κρίνει αναγκαία για την διατήρηση ή για την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας» και, σύμφωνα με το άρθρο 53 του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε., παρ. 1.: «Το Συμβούλιο Ασφαλείας θα χρησιμοποιεί, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις, αυτές τις τοπικές συμφωνίες ή οργανώσεις για την εφαρμογή των εξαναγκαστικών μέτρων που θα λαμβάνονται με εντολή του. Αλλά καμία εξαναγκαστική ενέργεια δεν θα αναλαμβάνεται σε εφαρμογή τοπικών συμφωνιών ή με την εντολή τοπικών οργανώσεων, χωρίς την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Εξαίρεση θα γίνεται για τα μέτρα εναντίον εχθρικού κράτους με την έννοια που δίνεται σ’ αυτόν τον όρο στην παράγραφο 2 αυτού του Άρθρου τα οποία θα είναι σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 107 ή θα προβλέπονται από τοπικές συμφωνίες που έχουν συναφθεί για να εμποδίσουν την επανάληψη επιθετικής πολιτικής εκ μέρους κάθε τέτοιου κράτους, ως τη στιγμή που θα μπορεί ο Οργανισμός, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόμενων Κυβερνήσεων, να αναλαμβάνει την ευθύνη να εμποδίσει κάθε νέα επιθετική ενέργεια εκ μέρους ενός τέτοιου κράτους», παρ. 2.: «Ο όρος εχθρικό κράτος, που χρησιμοποιείται στην παράγραφο 1 αυτού του Άρθρου, αναφέρεται σε κάθε κράτος το οποίο, κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, ήταν εχθρός οποιουδήποτε από τα κράτη που υπογράφουν αυτόν το Χάρτη».

Συνεπώς, χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις μπορεί να γίνει, σύμφωνα με τον Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. μόνο σε περίπτωση νόμιμης άμυνας, ατομικής ή συλλογικής (άρθρο 51) και συλλογικής δράσης κατόπιν αποφάσεως του Συμβουλίου Ασφαλείας στα πλαίσια των Κεφαλαίων VII και VIII (άρθρο 53). Κατά την περίοδο 1945-1990, το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε εξουσιοδοτήσει Κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν ένοπλη βία μόνο περίπτωση της Κορέας το 1950 και στην περίπτωση της Ροδεσίας το 1966, ενώ από το 1990 και έπειτα, το Συμβούλιο Ασφαλείας εξουσιοδότησε πολλές φορές ομάδες Κρατών να συστήσουν σε συνεργασία μεταξύ τους ή στο πλαίσιο διεθνών περιφερειακών οργανισμών πολυεθνικές στρατιωτικές δυνάμεις προκειμένου να παρέμβουν σε διεθνείς κρίσεις, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως είναι οι περιπτώσεις της κρίσης του Περσικού Κόλπου, της Σομαλίας, της Νέας Γιουγκοσλαβίας, της Ρουάντας, της Αϊτής, της Βοσνίας, της Αλβανίας, της Σιέρρα Λεόνε, της Δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής και του Ανατολικού Τιμόρ [5] .

Σημειώνεται δε ότι στον Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. δεν γίνεται καμία αναφορά σε δικαίωμα ανθρωπιστικής επεμβάσεως ως εξαίρεση από τον κανόνα αποχής από την χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις.

Σε ό,τι αφορά δε στο ενδεχόμενο να επιτρέπεται από το διεθνές δίκαιο η χρήση βίας από κράτη εκτός των διαδικασιών που ορίζει ο Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. προς αντιμετώπιση παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφος άλλων κρατών, το σχετικό ερώτημα τέθηκε εντονότατα ιδίως στην περίπτωση της στρατιωτικής επέμβασης των νατοϊκών δυνάμεων στο έδαφος της Γιουγκοσλαβίας [6] . Η στρατιωτική επιχείρηση στο Κόσοβο (24/3/1999 – 10/6/1999) [7] προκάλεσε κύμα αντιδράσεων και συζητήσεων για την ύπαρξη δυνατότητας μονομερούς επεμβάσεως που συνοδεύεται από χρήση βίας προκειμένου να αντιμετωπισθούν σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έθεσε την διεθνή κοινότητα μπροστά σε μία κρίση του διεθνούς δικαίου [8]. Το Δ.Δ.Χ., στις προσωρινές διαταγές που εξέδωσε στις 2 Ιουνίου 1999, με αφορμή την προσφυγή της Γιουγκοσλαβίας κατά δέκα νατοϊκών συμμάχων, απέρριψε την αίτηση της Γιουγκοσλαβίας για τη λήψη προσωρινών μέτρων αλλά ταυτόχρονα εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τη χρήση βίας στο Κόσσοβο για τον λόγο ότι δημιουργεί «σοβαρά προβλήματα διεθνούς δικαίου» [9].

ΙΙ. Η πρακτική του Συμβουλίου Ασφαλείας σε σχέση με τις ανθρωπιστικές επεμβάσεις

Α. Το ψήφισμα 688/1991 ως βάση ανθρωπιστικής επέμβασης.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέφρασε με το υπ’ αρίθμ. 688/1991 ψήφισμά του για πρώτη φορά την σοβαρή ανησυχία του για την καταπίεση του αστικού πληθυσμού σε πολλές περιοχές του Ιράκ, η οποία οδήγησε στην δημιουργία ενός μαζικού ρεύματος προσφύγων προς τα διεθνή σύνορα και σε παραβιάσεις συνόρων, με αποτέλεσμα να απειληθεί η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια στην περιοχή, καθώς και την βαθειά ενόχλησή του για το μέγεθος του ανθρώπινου πόνου, καλώντας αφενός μεν το Ιράκ να επιτρέψει την άμεση πρόσβαση διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων σε όλες τις περιοχές όπου υπήρχε ανάγκη παροχής βοήθειας αφετέρου δε τα κράτη και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις να συμβάλουν στις προσπάθειες παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας [10], [11]. Επί τη βάσει του ψηφίσματος αυτού, οι δυτικές δυνάμεις επενέβησαν με στρατιωτικά μέσα και δημιούργησαν ανθρωπιστικούς θύλακες στο Β. Ιράκ. Παρά το γεγονός ότι το σχετικό ψήφισμα δεν περιείχε καμία εξουσιοδότηση για χρήση βίας ούτε πρόβλεψη για χρήση άλλων μέτρων προς εξασφάλιση της ανθρωπιστικής βοήθειας ή για δημιουργία ανθρωπιστικών θυλάκων, το ψήφισμα αυτό θεωρήθηκε ότι αποτελεί την βάση για την δημιουργία κανόνα του διεθνούς δικαίου, κατά τον οποίο τα κράτη νομιμοποιούνται σε ανθρωπιστικές επεμβάσεις που συνοδεύονται από χρήση βίας σε έδαφος άλλων κρατών σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου [12].

Β. Μεταγενέστερα ψηφίσματα – περιπτωσιολογία.

Στην κρίση της Σομαλίας, το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέφρασε την βαθιά ενόχλησή του για το μέγεθος του ανθρώπινου πόνου και την ανησυχία του ότι η συνέχιση της κατάστασης αυτής αποτελεί απειλή για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια [13]. Σε επόμενο ψήφισμά του για το ίδιο ζήτημα, το Συμβούλιο Ασφαλείας διαπίστωσε ότι το μέγεθος της ανθρώπινης τραγωδίας που προκαλείται από την σύγκρουση στην Σομαλία, το οποίο επιδεινώθηκε περαιτέρω εξαιτίας των εμποδίων που δημιουργήθηκαν στην διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας, αποτελεί απειλή για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, εκφράζοντας την σοβαρή ανησυχία του για την χειροτέρευση της ανθρωπιστικής κατάστασης στην περιοχή και υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας σε ολόκληρη την χώρα [14].

Στην κρίση της Ρουάντα, το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέφρασε την βαθιά ανησυχία του για την συνέχιση των συστηματικών και εκτεταμένων ανθρωποκτονιών του αστικού πληθυσμού και αναγνώρισε ότι η κατάσταση αυτή αποτελεί μία μοναδική περίπτωση η οποία απαιτεί επείγουσα ανταπόκριση από την διεθνή κοινότητα, διαπιστώνοντας ότι το μέγεθος της ανθρωπιστικής κρίσης αποτελεί απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή [15].

Στην κρίση του Κοσόβου, το Συμβούλιο Ασφαλείας δήλωσε αποφασισμένο να επιλύσει τη σοβαρή ανθρωπιστική κρίση και να εξασφαλίσει την ασφαλή και οικιοθελή επιστροφή των προσφύγων και των εκτοπισμένων, κάνοντας λόγο για συνεχιζόμενη ανθρωπιστική τραγωδία και καταλήγοντας στην διαπίστωση ότι η κατάσταση στην περιοχή συνεχίζει να αποτελεί απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια [16].

Σχετικά με την κρίση του Σουδάν, το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέδωσε πολύ πρόσφατα ψήφισμα, με το οποίο εκφράζει την έντονη ανησυχία του για τις συνεχιζόμενες επιθέσεις στον αστικό πληθυσμό και την συνεχή και διευρυνόμενη σεξουαλική βία, τονίζοντας την ανάγκη να οδηγηθούν στην δικαιοσύνη οι υπαίτιοι τέτοιων εγκλημάτων, καταδικάζοντας όλες τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στο Νταρφούρ και επαναεπιβεβαιώνοντας την ανησυχία του ότι η συνεχιζόμενη βία στο Νταρφούρ μπορεί επιπλέον να επηρεάσει αρνητικά το υπόλοιπο του Σουδάν καθώς και την ευρύτερη περιοχή, και διαπιστώνει ότι με αυτήν την κατάσταση στο Νταρφούρ, το Σουδάν συνεχίζει να αποτελεί απειλή στην διεθνή ειρήνη και ασφάλεια [17].

Συμπεράσματα.

Η ύπαρξης απειλής για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, η διαπίστωση της οποίας αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την λήψη μέτρων – συμπεριλαμβανομένης και της εξουσιοδότησης για λήψη στρατιωτικών μέτρων – με βάση το κεφάλαιο VII του Χάρτη, ερμηνεύεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας συν τω χρόνω κατά τρόπο ώστε το εννοιολογικό της περιεχόμενο να διευρύνεται ολοένα και περισσότερο, προς την κατεύθυνση της νομιμοποίησης των ανθρωπιστικών επεμβάσεων.

Όλα τα σχετικά ψηφίσματα, ακολουθούν κατά βάση την εξής αξιωματική συλλογιστική: η κατάσταση που δημιουργείται στο εσωτερικό ενός Κράτους από την συνεχιζόμενη, έντονη, εκτεταμένη και μαζική παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες (ανθρωπιστική κρίση) αποτελεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο απειλή για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, οπότε το Συμβούλιο Ασφαλείας νομιμοποιείται να ενεργήσει επί τη βάσει του Κεφαλαίου VII του Χάρτη, παρέχοντας εξουσιοδότηση για λήψη στρατιωτικών μέτρων.

Αντίστροφα, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί κανένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας, με το οποίο να λαμβάνεται απόφαση για ανθρωπιστική επέμβαση, χωρίς την επίκληση απειλής για την διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.

Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη σταθερής πρακτικής και γενικευμένης πεποίθησης δικαίου από την πλευρά των κρατών, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αφενός μεν δεν υφίσταται ακόμα κανόνας του εθιμικού διεθνούς δικαίου ο οποίος να επιτρέπει τις ανθρωπιστικές επεμβάσεις, αφετέρου δε η πρακτική του Συμβουλίου Ασφαλείας να αποφασίζει την πραγματοποίηση ανθρωπιστικών επεμβάσεων, με προσχηματική επίκληση απειλής της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, αντίκειται ευθέως στο αντικείμενο και τον σκοπό του Κεφαλαίου VII του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. και, ως εκ τούτου, είναι, από άποψη δημοσίου διεθνούς δικαίου, πέρα ως πέρα παράνομη.

Υποσημειώσεις

1. Rougier A., [i]La Théorie de l’Intervention d’Humanité, RGDIP, 1910, σελ. 472.

2. Το κείμενο του Κ.Χ. του Ο.Η.Ε. στην ελληνική γλώσσα διατίθεται στον διαδικτυακό τόπο του Περιφερειακού Κέντρου Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών – UNRIC (http://www.unric.org/ index.php?option=com_content&task=view&id=108&Itemid=196 ).

3. Πρβλ. Παζαρτζή Φ., [i]Η Μονομερής Ανθρωπιστική Επέμβαση και το Διεθνές Δίκαιο, ΤοΣ 4/2001, υποσημ. 10.: «Απόφαση ΓΣ ΟΗΕ 2625 (XXV) του 1970. Σύμφωνα με αυτήν, “κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να επέμβει, άμεσα ή έμμεσα, στα εσωτερικά ή εξωτερικά ζητήματα άλλου κράτους. Κατά συνέπεια, όχι μόνον η ένοπλη επέμβαση, αλλά και κάθε μορφή επεμβάσεως ή κάθε απειλή, που στρέφεται κατά της προσωπικότητας ενός κράτους ή κατά των πολιτικών, οικονομικών και πολιτιστικών του στοιχείων, είναι αντίθετη προς το διεθνές δίκαιο”».

4. CIJ Recueil 1986, παρ. 190.: «le droit de la Charte concernant l’interdiction de l’emploi de la force constitue en soi un exemple frappant d’une regle de droit international qui releve du jus cogens».

5. Βλ. Σισιλιάνο Λ. – Αλ., Η Στρατιωτική Δύναμη στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR), ΤοΣ 4/2001.

6. Βλ. Delcourt B., L’intervention de l’OTAN contre la Yougoslavie: vers la Reconnaissance d’un Nouveau Droit d’Ingérence?,[/i] σε Adam B., La guerre du Kosovo. Eclairages et Commentaires, Bruxelles, GRIP, 1999, σελ. 35-90.

7. Βλ. Kritsiotis D., The Kosovo Crisis and NATO’s Application of Armed Forces against the Federal Republic of Yugoslavia,[/i] International and Comparative Law Quarterly, 2/2000, σελ. 330-359.

8. Βλ. Valticos N., Les Droits de l’Homme, le Droit international et l’Intervention Militaire en Yougoslavie, RGDIP, 2000/1, σελ. 5-17.

9. Case concerning Legality of Use of Force (Yugoslavia v. Belgium, Canada, France, Germany, Italy, Netherlands, Portugal, Spain, UK, USA), Request for the Indication of Provisional Measures,

10. Ψήφισμα Σ.Α. 688/1991: «The Security Council, … Gravely concerned by the repression of the Iraqi civilian population in many parts of Iraq, including most recently in Kurdish-populated areas, which led to a massive flow of refugees towards and across international frontiers and to cross-border incursions which threaten international peace and security in the region, Deeply disturbed by the magnitude of the human suffering involved, … 1. Condemns the repression of the Iraqi civilian population in many parts of Iraq, including most recently in Kurdish-populated areas, the consequences of which threaten international peace and security in the region; 2. Demands that Iraq, as a contribution to removing the threat to international peace and security in the region, immediately end this repression, and in the same context expresses the hope that an open dialogue will take place to ensure that the human and political rights of all Iraqi citizens are respected; 3. Insists that Iraq allow immediate access by international humanitarian organizations to all those in need of assistance in all parts of Iraq and make available all necessary facilities for their operations; ...». (Όλα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας διατίθενται στον διαδικτυακό του τόπο, http://www.un.org/Docs/sc/unsc_resolutions.html).

11. Πρβλ. το Ψήφισμα του Σ.Α. 1239/1999, στο οποίο γίνεται επίκληση των διατάξεων του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, των διεθνών συμφώνων και συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, της Σύμβασης και το Πρωτόκολλο για το καθεστώς των προσφύγων, των Συμβάσεων της Γενεύης με τα Πρόσθετα Πρωτόκολλα και των άλλων κειμένων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, επισημαίνοντας την ανθρωπιστική καταστροφή που έχει συντελεσθεί στο Κόσοβο και τονίζοντας την ανάγκη αποτελεσματικής συνεργασίας στις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα από τα κράτη, από τον Ύπατο Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, και από τις διεθνείς οργανώσεις, με στόχο την ανακούφιση των προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων («The Security Council, ... Bearing in mind the provisions of the Charter of the United Nations and guided by the Universal Declaration of Human Rights, the international covenants and conventions on human rights, the Conventions and Protocol relating to the Status of Refugees, the Geneva Conventions of 1949 and the Additional Protocols thereto of 1977, as well as other instruments of international humanitarian law, Expressing grave concern at the humanitarian catastrophe in and around Kosovo, Federal Republic of Yugoslavia, as a result of the continuing crisis, Deeply concerned by the enormous influx of Kosovo refugees into Albania, the former Yugoslav Republic of Macedonia, Bosnia and Herzegovina, and other countries, as well as by the increasing numbers of displaced persons within Kosovo, the Republic of Montenegro and other parts of the Federal Republic of Yugoslavia, Stressing the importance of effective coordination of humanitarian relief activities undertaken by States, the United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) and international organizations in alleviating the plight and suffering of refugees and internally displaced persons, ...»).

12. Βλ. ενδεικτικά Dupuy P.-M., Apres la Guerre du Golfe, RGDIP, 1991, σελ. 621-638.

13. Ψήφισμα του Σ.Α. 751/1992: «The Security Council, … Deeply disturbed by the magnitude of the human suffering caused by the conflict and concerned that the continuation of the situation in Somalia constitutes a threat to international peace and security, …».

14. Ψήφισμα του Σ.Α. 794/1992: «The Security Council, … Recognizing the unique character of the present situation in Somalia and mindful of its deteriorating, complex and extraordinary nature, requiring an immediate and exceptional response, Determining that the magnitude of the human tragedy caused by the conflict in Somalia, further exacerbated by the obstacles being created to the distribution of humanitarian assistance, constitutes a threat to international peace and security, Gravely alarmed by the deterioration of the humanitarian situation in Somalia and underlining the urgent need for the quick delivery of humanitarian assistance in the whole country, ... Expressing grave alarm at continuing reports of widespread violations of international humanitarian law occurring in Somalia, including reports of violence and threats of violence against personnel participating lawfully in impartial humanitarian relief activities: deliberate attacks on non-combatants, relief consignments and vehicles, and medical and relief facilities; and impeding the delivery of food and medical supplies essential for the survival of the civilian population, Dismayed by the continuation of conditions that impede the delivery of humanitarian supplies to destinations within Somalia, and in particular reports of looting of relief supplies destined for starving people, attacks on aircraft and ships bringing in humanitarian relief supplies, and attacks on the Pakistani UNOSOM contingent in Mogadishu, … 5. Strongly condemns all violations of international humanitarian law occurring in Somalia, including in particular the deliberate impeding of the delivery of food and medical supplies essential for the survival of the civilian population, and affirms that those who commit or order the commission of such acts will be held individually responsible in respect of such acts … ».

15. Ψήφισμα του Σ.Α. 929/1994: «The Security Council, … Deeply concerned by the continuation of systematic and widespread killings of the civilian population in Rwanda, Recognizing that the current situation in Rwanda constitutes a unique case which demands an urgent response by the international community, Determining that the magnitude of the humanitarian crisis in Rwanda constitutes a threat to peace and security in the region,… 2. Welcomes also the offer by Member States (S/1994/734) to cooperate with the Secretary-General in order to achieve the objectives of the United Nations in Rwanda through the establishment of a temporary operation under national command and control aimed at contributing, in an impartial way, to the security and protection of displaced persons, refugees and civilians at risk in Rwanda, on the understanding that the costs of implementing the offer will be borne by the Member States concerned; 3. Acting under Chapter VII of the Charter of the United Nations, authorizes the Member States cooperating with the Secretary-General to conduct the operation referred to in paragraph 2 above using all necessary means to achieve the humanitarian objectives set out in subparagraphs 4 (a) and (b) of resolution 925 (1994); … ».

16. Ψήφισμα του Σ.Α. 1244/1999: «The Security Council, Bearing in mind the purposes and principles of the Charter of the United Nations, and the primary responsibility of the Security Council for the maintenance of international peace and security, ... Determined to resolve the grave humanitarian situation in Kosovo, Federal Republic of Yugoslavia, and to provide for the safe and free return of all refugees and displaced persons to their homes, Condemning all acts of violence against the Kosovo population as well as all terrorist acts by any party, ... Reaffirming the right of all refugees and displaced persons to return to their homes in safety, ... Determining that the situation in the region continues to constitute a threat to international peace and security, Determined to ensure the safety and security of international personnel and the implementation by all concerned of their responsibilities under the present resolution, and acting for these purposes under Chapter VII of the Charter of the United Nations, ... ».

17. Ψήφισμα του Σ.Α. 1769/2007: «The Security Council, … Noting with strong concern on-going attacks on the civilian population and humanitarian workers and continued and widespread sexual violence, including as outlined in the Report of the Secretary-General and the Chairperson of the African Union Commission on the Hybrid Operation in Darfur and the report of the Secretary-General of 23 February 2007, emphasising the need to bring to justice the perpetrators of such crimes and urging the Government of Sudan to do so, and reiterating in this regard its condemnation of all violations of human rights and international humanitarian law in Darfur, Reiterating its deep concern for the security of humanitarian aid workers and their access to populations in need, condemning those parties to the conflict who have failed to ensure the full, safe and unhindered access of relief personnel to all those in need in Darfur as well as the delivery of humanitarian assistance, in particular to internally displaced persons and refugees, and recognising that, with many citizens in Darfur having been displaced, humanitarian efforts remain a priority until a sustained cease-fire and inclusive political process are achieved, ... Reaffirming its concern that the ongoing violence in Darfur might further negatively affect the rest of Sudan as well as the region, stressing that regional security aspects must be addressed to achieve long-term peace in Darfur, and calling on the Governments of Sudan and Chad to abide by their obligations under the Tripoli Agreement of 8 February 2006 and subsequent bilateral agreements, Determining that the situation in Darfur, Sudan continues to constitute a threat to international peace and security, … ».

Βιβλιογραφία

Γιόκαρης Αγγ., Η «Διεθνής Πολιτική Παρουσία» στο Κοσσυφοπέδιο: Διεθνής Ανθρωπιστική Συνδρομή υπό Διεθνή Έλεγχο, Εντολή Διαχείρισης ή Υποκατάσταση Στοιχείων Κυριαρχίας;, ΤοΣ 4/2001.

–,Η Πρακτική των Δικαιοδοτικών Οργάνων στην Εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή 2001.

Delcourt B., L’intervention de l’OTAN contre la Yougoslavie: vers la Reconnaissance d’un Nouveau Droit d’Ingérence?, σε Adam B., La guerre du Kosovo. Eclairages et Commentaires[/i], Bruxelles, GRIP 1999, σελ. 85-90.

Dupuy P.-M., Apres la Guerre du Golfe, RGDIP, 1991, σελ. 621-638.

Kritsiotis D., The Kosovo Crisis and NATO’s Application of Armed Forces against the Federal Republic of Yugoslavia, International and Comparative Law Quarterly, 2/2000, σελ. 330-359.

Παζαρτζή Φ., Η Μονομερής Ανθρωπιστική Επέμβαση και το Διεθνές Δίκαιο, ΤοΣ 4/2001.

Pιrez-Vera, La Protection d’Humanité en Droit International, RBDI, 1969, σελ. 401-424.

Ρούκουνας Εμμ., Διεθνής Προστασία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1995.

– Διεθνές Δίκαιο, τ. Ι., Β’ Έκδοση, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή 1997, τ. ΙΙΙ, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 1983.

Rougier A., La Théorie de l’Intervention d’Humanité, RGDIP, 1910, σελ. 472.

Σισιλιάνος Λ. – Αλ., Η Στρατιωτική Δύναμη στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR), ΤοΣ 4/2001.

Valticos N., Les Droits de l’Homme, le Droit international et l’Intervention Militaire en Yougoslavie, RGDIP, 1/2000, σελ. 5-17.

Related items

Design and Powered by JAMP