Menu
RSS
Επικεφαλίδες:

Παρένθετη μητρότητα II: Ελλάδα, η χώρα για τις βρώμικες δουλειές της βιομηχανίας γεννήσεων

Της Στέλλας Πατρώνα*

Παρότι δεν αναφέρεται ανοικτά, η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος – μέλος της Ε.Ε που διαθέτει βιομηχανία παρένθετης μητρότητας και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει αναδειχθεί ως το μοναδικό κέντρο υποδοχής τουρισμού γονιμότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η οικονομική αυτή δραστηριότητα αφορά μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, της οποίας ο παγκόσμιος τζίρος υπολογίσθηκε στα 167 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και υπολογίζεται να φθάσει τα 302 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2031.i

 

Το “μονοπώλιο” της Ελλάδας στην αγορά αυτή εντός της Ε.Ε. οφείλεται στην απαγόρευση και στους περιορισμούς που επιβάλλουν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην πρακτική της παρένθετης μητρότητας , καθώς (ορθά) θεωρούν ότι υποβιβάζει τη γυναίκα σε αντικείμενο (παιδοποιητική μηχανή), τα βρέφη σε εμπορεύματα και η εφαρμογή της συνιστά το έγκλημα της εμπορίας ανθρώπων. Μάλιστα σε αρκετά κράτη – μέλη της Ε.Ε η εφαρμογή της εν λόγω μεθόδου συνιστά ποινικό αδίκημα, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως και τριών ετών “αυτός που επιχειρεί να πραγματοποιήσει τεχνητή γονιμοποίηση γυναίκας που είναι έτοιμη να εγκαταλείψει οριστικά το παιδί της μετά τη γέννηση (παρένθετη μητέρα) ή να μεταφέρει ένα ανθρώπινο έμβρυο σε αυτήν” (Embryonenschutzgesetz – EschG § 1 (7) ) ή στην Ιταλία που τιμωρείται με φυλάκιση από τρεις μήνες έως δύο έτη και με πρόστιμο από 600.000 έως ένα εκατομμύριο ευρώ “oποιοσδήποτε, σε οποιαδήποτε μορφή, πραγματοποιεί, οργανώνει ή διαφημίζει την εμπορευματοποίηση γαμετών ή εμβρύων ή παρένθετης μητρότητας ” (Legge 19 febbraio 2004 , n. 40 “Norme in materia di procreazione medicalmente assistita Art.12, § 6).

Αντιθέτως, η Ελλάδα όχι μόνο επιτρέπει την παρένθετη μητρότητα, αλλά επιπλέον έχει διαμορφώσει ένα ιδιαιτέρως ευνοϊκό νομοθετικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της βιομηχανίας παρένθετης κύησης, τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου είναι τα εξής:

 

  • Κατάργηση του κανόνα “mater semper certa est” (“η μητέρα είναι πάντα βέβαιη), βάσει του οποίου ισχύει ως αμάχητο τεκμήριο ότι μητέρα είναι η γυναίκα που γέννησε το παιδί.

 

Ο κανόνας αυτός ισχύει σε όλες τις χώρες του κόσμου, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) και αποτελεί τον κύριο παράγοντα που αποθαρρύνει την εφαρμογή της παρένθετης μητρότητας σε χώρες που δεν υφίσταται συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο και ρητή απαγόρευσή της, δεδομένου ότι οι “παραγγέλλοντες” γονείς θα πρέπει να προσφύγουν στη διαδικασία της υιοθεσίας για να αναγνωρισθούν ως γονείς του παιδιού που γεννήθηκε από παρένθετη μητέρα. Ο κανόνας αυτός ισχύει ακόμη και σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία που επιτρέπουν την μη εμπορική παρένθετη μητρότητα, καθώς δέχονται ότι μόνο μετά τη γέννηση του παιδιού και την πάροδο ενός χρονικού διαστήματος, η παρένθετη μητέρα μπορεί να παραχωρήσει τη γονική ιδιότητα στους παραγγέλλοντες γονείς εφόσον βεβαίως πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

 Αντιθέτως στην Ελλάδα, η οποία – τονίζεται - είναι το μοναδικό κράτος – μέλος της Ε.Ε που έχει καταργήσει το αμάχητο τεκμήριο που δημιουργεί ο κανόνας αυτός, προβλέπεται ότι σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα μετά από δικαστική άδεια, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η άδεια. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί τεράστια διευκόλυνση στη λειτουργία της βιομηχανίας γεννήσεων, καθώς το παιδί εγγράφεται αυτομάτως με τη γέννησή του ως τέκνο των γονέων που το παραγγέλλουν.

 

  • Διατίμηση της αμοιβής της παρένθετης μητέρας.

     

    Η Ελλάδα υποτίθεται ότι απαγορεύει τις εμπορικές συμφωνίες (commercial) παρένθετης μητρότητας και επιτρέπει μόνο την παρένθετη κύηση χωρίς αμοιβή (αλτρουϊστική).ii Ωστόσο με το άρθρο 13 του ν. 3305/2005 προβλέφθηκε ότι δεν συνιστά αμοιβή η καταβολή “αποζημίωσης” στην παρένθετη μητέρα σε ύψος που καθορίζεται από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α). Η “αποζημίωση” αυτή ορίσθηκε με την υπ' αριθ. 36/14.4.2008 απόφαση της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΦΕΚ Β' 670/2008) μέχρι το ποσό των 10.000 ευρώ και εν συνεχεία με την υπ' αριθ. 1704/2022 απόφαση της Ε.Α. Ι.Α.Υ (ΦΕΚ Β' 5524/26.10.2022) μέχρι το ποσό των 20.000 ευρώ (ή 25.000 ευρώ σε περίπτωση πολύδημης κύησης).

     

    Ωστόσο, το ποσό που έχει καθορίσει ως “αποζημίωση” η Ε.Α.Ι.Α.Υ είναι μόνο κατά τι μικρότερο από τον μέσο όρο της αμοιβής που έχει διαμορφωθεί διεθνώς για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη και κυμαίνεται από 25.000 έως 30.000 δολάριαiii. Έτσι, με τη δικαιολογία της “αποζημίωσης”, από τη μια διαφυλάσσεται το πρόσχημα ότι η Ελλάδα δεν επιτρέπει την εμπορική παρένθετη μητρότητα, από την άλλη αποκλείονται τα “παζάρια” και κρατιούνται χαμηλά οι αμοιβές των παρένθετων μητέρων, ώστε να προσφέρει ανταγωνιστικές τιμές η ελληνική βιομηχανία γεννήσεων.

     

  • Δικαστική άδεια

     

     

    Η δικαστική άδεια απαιτείται να εκδοθεί πριν τη μεταφορά των γονιμοποιημένων ωαρίων στην παρένθετη μητέρα και υποτίθεται ότι αποτελεί τη βασική εγγύηση για τη νομιμότητα της εφαρμογής της παρένθετης κύησης. Ωστόσο ο ρόλος του δικαστηρίου είναι τυπικός και γραφειοκρατικός, καθώς δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγξει αν τα κίνητρα της υποψήφιας μητέρας είναι πράγματι αλτρουϊστικάiv και περιορίζεται σε έλεγχο της συνδρομής των τυπικών προϋποθέσεων (ύπαρξη έγγραφης συμφωνίας, ιατρική αδυναμία της αιτούσας για κυοφορία, καταλληλότητα της υποψήφιας παρένθετης μητέρας σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 2 ν. 3305/2005). Η διαδικασία αυτή καταμετράται στα πλεονεκτήματα της ελληνικής αναπαραγωγικής βιομηχανίας καθώς προσφέρει την εγκυρότητα της δικαστικής απόφασης, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο.

     

  • Εξυπηρετήση πελατείας από όλες τις χώρες του κόσμου.

    Με το άρθρο 8 του ν. 3089/2002 είχε τεθεί ως προϋπόθεση για την εφαρμογή των διατάξεων για την παρένθετη κύηση, τόσο η αιτούσα (παραγγέλλουσα μητέρα), όσο και η κυοφόρος γυναίκα να έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα. Η διάταξη αυτή ήταν σύμφωνα με τον εισηγητή του νόμου εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, Αθανάσιο Ασκητή, η δικλείδα ασφαλείας “...που προστατεύει την κυοφορία στο σώμα άλλης γυναίκας, δανεικής μήτρας, αποφεύγοντας την οποιαδήποτε “τουριστική” γονιμότητα, εφόσον ήδη μπαίνει σαν οριοθέτημα η μόνιμη κατοικία τόσο της αιτούσης, όσο και της κυοφόρου γυναίκας στην Ελλάδα...” (ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ 21.11.2002). Ωστόσο η παραπάνω δικλείδα ασφαλείας καταργήθηκε χωρίς συζήτηση επί της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου με το άρθρο 17 του ν. 4272/2014 (ΦΕΚ Α 145/11.7.2014) κι έτσι άνοιξε ο δρόμος για να γίνει η Ελλάδα διεθνές κέντρο τουρισμού γονιμότητας. Η αλλαγή αυτή πέρασε απαρατήρητη και χωρίς αντιδράσεις από την ελληνική κοινωνία και το νομικό κόσμο, παρότι χώρες όπως η Ινδία, η Ταϋλάνδη και το Νεπάλv που είχαν επιτρέψει τον τουρισμό γονιμότητας, λόγω των κοινωνικών προβλημάτωνvi που δημιουργήθηκαν, αναγκάστηκαν να περιορίσουν την παρένθετη μητρότητα μόνο στους κατοίκους της χώρας τους.

 

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, το ευνοϊκό νομικό καθεστώς για την ανάπτυξη της βιομηχανίας παρένθετης κύησης διαμορφώθηκε σταδιακά με τη συνενοχή όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας εικοσαπενταετίας. Μάλιστα, πρόκειται να γίνει ακόμη πιο ευνοϊκό στο εγγύς μέλλον, καθώς με τη ψήφιση του ν. 5089/2024 (ΦΕΚ Α 27/16-2-2024) για την αναγνώριση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, άνοιξε ο δρόμος για να αναγνωρισθεί (δικαστικά) για λόγους ισότητας το δικαίωμα στην παρένθετη μητρότητα και στα ομόφυλα ζευγάρια, εξέλιξη που συνεπάγεται τη σημαντική αύξηση της πελατείας της βιομηχανίας γεννήσεων.

 

Η ανάπτυξη αυτής της βιομηχανίας είναι δεδομένο ότι εμπίπτει στα σχέδια της Κομισιόν, καθώς από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. είχε ασχοληθεί με τη μελέτη του νομικού καθεστώτος που ισχύει σε κάθε κράτος – μέλος της Ε.Ε., προκειμένου να προταθεί νομοθετική ρύθμιση που θα αίρει τα σχετικά εμπόδια . Ως εκτούτου δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι η προϋπόθεση της μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα, που αποτελούσε το βασικό εμπόδιο για την ανάδειξη της Ελλάδας σε διεθνές κέντρο βιομηχανίας παρένθετης μητρότητας, καταργήθηκε το 2014, δηλαδή επί μνημονίων, μόλις ένα έτος μετά τη δημοσίευση της μελέτης της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε για το καθεστώς της παρένθετης κύησης στα κράτη μέλη της Ε.Ε.vii, στην οποία μάλιστα αφιερώνεται ειδικό κεφάλαιο για το ιδιαίτερο νομικό (και ευνοϊκό) πλαίσιο της Ελλάδας. Επίσης δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης έφερε προς ψήφιση το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αμέσως μετά την υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της νομοθετικής πρωτοβουλίας της Κομισιόν για το “ευρωπαϊκό πιστοποιητικό γονικής ιδιότητας”, το οποίο διευκολύνει τη βιομηχανία γεννήσεων και αίρει τα εμπόδια που θέτουν οι νομοθεσίες των κρατών – μελών της Ε.Ε.

 

Τα παραπάνω σαφώς υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα έχει επιλεγεί να είναι η διάδοχος της Ουκρανίας στις βρώμικες δουλειές της βιομηχανίας γεννήσεων, παρότι ως κράτος – μέλος της Ε.Ε δεσμεύεται από το άρθρο 3 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και από το άρθρο 21 της Σύμβασης του Οβιέδοviii που απαγορεύουν το ανθρώπινο σώμα και τα τμήματά του να αποτελούν πηγή οικονομικού οφέλους. Το θέμα αυτό πιθανόν από πρώτη ματιά να φαίνεται επουσιώδες σε σύγκριση με το πλήθος και τη βαρύτητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία. Στην πραγματικότητα όμως έχει σοβαρότατες συνέπειες και σε πολλά επίπεδα. Η πιο άμεση γίνεται εμφανής από το πρόσφατο δημοσίευμα για την πρόθεση του Α. Γεωργιάδη να φέρει νομοσχέδιο για την εμπορευματοποίηση του αίματοςix. Το δημοσίευμα αυτό ήδη διαψεύστηκε (προφανώς λόγω αντιδράσεων), ωστόσο το θέμα πρέπει να μας προβληματίσει, γιατί αν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται ως εμπορεύματα τα ωάρια, οι μήτρες και τα βρέφη, τι εμποδίζει να στηθεί και εμπόριο αίματος, νεφρών και λοιπών οργάνων; Άλλωστε το μοντέλο της “αποζημίωσης” και του “αλτρουϊσμού” ήδη υπάρχει και φαίνεται ότι “δουλεύει” πολύ επιτυχώς μέχρι σήμερα...

 

 

 

i“Global Surrogacy Market Report 2023: Sector is Expected to Reach $302.3 Billion by 2031 at a CAGR of 6.8% - ResearchAndMarkets.com” https://www.businesswire.com/news/home/20230608005422/en/Global-Surrogacy-Market-Report-2023-Sector-is-Expected-to-Reach-302.3-Billion-by-2031-at-a-CAGR-of-6.8---ResearchAndMarkets.com#:~:text=The%20global%20surrogacy%20market%20value,USD%20302.3%20billion%20by%202031.

iiΆρθρο 1458 Α.Κ.

iiiNew UAE fertility law legalises surrogacy for some residents, clinics predict demand surge” https://www.arabianbusiness.com/industries/healthcare/new-uae-fertility-law-legalises-surrogacy-for-some-residents-clinics-predict-demand-surge

ivΑπόσπασμα της υπ' αριθ. 972/2023 απόφασης του Εφετείου Αθηνών, δημοσιευμένης στην Βάση νομικών δεδομένων – ΝΟΜΟΣ)

 

..... ο νόμος δεν απαγορεύει κάθε οικονομική παροχή προς την παρένθετη, αλλά μόνο αυτή που υπερβαίνει τα οριζόμενα στα άρθρα 13 Ν. 3305/2005 και 4 της απόφασης 36/2008 της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΦΕΚ Β 670/14-4-2008).

Δεν απαιτεί να υπάρχει οποιοσδήποτε μορφής προσωπική σχέση της κυοφόρου με την αιτούσα και δεν ενδιαφέρεται για τα αλτρουιστικά ή μη κίνητρα της τελευταίας, καθώς η ψυχική στάση του υποκειμένου απέναντι σε μια νόμιμη συμπεριφορά του είναι αδιάφορη για το δίκαιο.

Επομένως, δεν απαγορεύεται, αντίθετα είναι καθ` όλα νόμιμο να έχει η κυοφόρος κάποιες οικονομικές απολαβές και επίσης, δεν απαγορεύεται αφού ο εσωτερικός κόσμος από μόνος του και χωρίς συνάρτιση με παράνομη συμπεριφορά δεν ενδιαφέρει το δίκαιο μία γυναίκα να αποβλέψει σε αυτές τις απολαβές, προκειμένου να προσφερθεί να γίνει παρένθετη μητέρα ( βλ. Σταθόπουλος Γενικό Ενοχικό Δίκαιο 5η έκδοση2018 παρ. 6 αριθ. 5,7).

Εξάλλου, ακόμη και ο σκοπός κτήσης της νόμιμης αποζημίωσης δεν καθιστά επιλήψιμα τα κίνητρα της κυοφόρου ούτε στιγματίζει με ανηθικότητα τη συμφωνία της παρένθετης μητρότητας. Επίσης, ο νόμος δεν θέτει αριθμητικό περιορισμό για τις φορές που μπορεί η ίδια γυναίκα να αναλάβει το ρόλο της παρένθετης...

vSurrogacy Services are Banned in Nepal https://np.usembassy.gov/surrogacy-services-are-banned-in-nepal/

vi “Surrogacy Biomarkets in India: Troubling Stories from before the 2021 Acthttps://www.theindiaforum.in/article/surrogacy-biomarkets-india-troubling-stories-2021-act

 

vii A Comparative Study on the Regime of Surrogacy in EU Member States” https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/IPOL-JURI_ET(2013)474403

 

viii Νόμος υπ'αριθ.2619 ΦΕΚ Α'132/19/6/98 Κύρωση της

   Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την
   προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της
   αξιοπρέπειας του ατόμου σε σχέση με τις εφαρμογές
   της βιολογίας και της ιατρικής: Σύμβαση για τα
   Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική.

 

ix “Ετοιμάζουν εμπόριο με το αίμα! Σύσκεψη φορέων την Τρίτη 4 Ιούνη ενάντια στο νομοσχέδιο που ιδιωτικοποιεί την αιμοδοσία” https://www.imerodromos.gr/etoimazoun-emporio-me-to-aima-suskepsh-foreon-thn-trith-4-iounh-enantia-sto-nomoschedio-pou-idiotikopoiei-thn-aimodosia/

 

Read more...

Παρένθετη Μητρότητα: I. Γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών


  Της Στέλλας Πατρώνα*

Όσοι απορούν γιατί ο Μητσοτάκης προωθεί το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, προφανώς αγνοούν ή συνειδητά δεν θέλουν να λάβουν υπ' όψη τους ότι υπάρχει ένας ακμάζων, αν και επονείδιστος, τομέας επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, τα συμφέροντα του οποίου εξυπηρετεί φανερά εδώ και χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πρόκειται για τη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας, η οποία – σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών - αποτελεί την αιχμή του δόρατος του τομέα της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ι.Υ.Α) και η ανάπτυξή της οφείλεται στη “φιλελευθεροποίηση” της νομοθεσίας, αλλά και στην εξαχρείωση της πολιτικής ζωής της χώρας μας.

Η ανάπτυξη αυτού του τομέα επιχειρηματικότητας μπορεί να διακριθεί σε τρία στάδια:

 -  Στο πρώτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σημίτη με τη ψήφιση του ν. 3089/2002, ο οποίος, σε αντίθεση με την απαγόρευση της παρένθετης μητρότητας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και παρακάμπτοντας τις επικρίσεις ότι οδηγεί στην εμπορία βρεφών και στον υποβιβασμό των γυναικών σε αναπαραγωγικές μηχανές, επέτρεψε αυτήν την αμφιλεγόμενη μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με την αιτιολογία ότι “εφόσον μια πλήρης νομοθετική απαγόρευση δεν μπορεί να επιβληθεί απόλυτα στην πράξη” το καλύτερο μέτρο είναι να ρυθμιστείi.

-  Στο δεύτερο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου με τον ν. 4272/2014, ο οποίος επέτρεψε την παρένθετη μητρότητα και σε ζευγάρια που δεν κατοικούν στην Ελλάδα. Η ρύθμιση αυτή ήταν ορόσημο για την ανάπτυξη του “ιατρικού τουρισμού”, καθώς την ίδια εποχή ιδρύθηκε από τους μεγαλύτερους ιδωτικούς παρόχους υγείας της χώρας σε συνεργασία με επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων (αεροπορικές, ασφαλιστικές, τουριστικά γραφεία, ξενοδοχεία, διαφημιστικές, συμβούλους επιχειρήσεων και εταιρείες πιστοποιήσεων) το cluster επιχειρηματικότητας “Συμβούλιο Ελληνικού Ιατρικού Τουρισμού – ΕΛΙΤΟΥΡ”ii με πρώτο πρόεδρο τον γυναικολόγο – μαιευτήρα και πρόεδρο του Ομίλου ΙΑΣΩ , Γεώργιο Σταματίου, τον οποίο από τον Φεβρουάριο του 2018 διαδέχθηκε ο Γεώργιος Πατούλης.

- Στο τρίτο, που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Μητσοτάκη με τον νόμο 4958/2022, ο οποίος προκειμένου να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον ιατρικό τουρισμό - σε αντίθεση με τα ισχύοντα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που αποκλείουν από τις θεραπείες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής γυναίκες ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών - αύξησε το όριο ηλικίας στα 54 έτη. Ωστόσο η μεγαλύτερη καινοτομία του νόμου αυτού είναι ότι ουσιαστικά κατάργησε τον επικουρικό ρόλο της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής σε σχέση με τη φυσική, προσθέτοντας ως λόγο τεχνητής γονιμοποίησης τη διατήρηση της γονιμότητας, δηλαδή την εφαρμογή της και σε πρόσωπα για τα οποία δεν υφίσταται ιατρική αναγκαιότητα.

Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών - εφόσον ψηφιστεί - θα αποτελέσει το ορόσημο για το τέταρτο στάδιο ανάπτυξης αυτής της “βιομηχανίας” ανοίγοντας το δρόμο στο φιλόδοξο σχεδίο της κυβέρνησης Μητσοτάκη να κατακτήσει η Ελλάδα κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια αγορά του “τουρισμού γονιμότητας”, μιας αγοράς που κατά την εκτίμηση του Forbesiii είχε τζίρο 400 εκατομμύρια δολάρια το 2021 και η ανάπτυξή της προβλέπεται με ρυθμό 30% μέχρι το 2030.

Ενδεικτικές για τις προθέσεις της κυβέρνησης είναι οι δηλώσεις της υφυπουργού Τουρισμού, Έλενας Ράπτη ( που καθόλου τυχαία ήταν η εισηγήτρια των μεταρρυθμίσεων του νόμου 4958/2022) στη διεθνή ημερίδα για τον ιατρικό τουρισμόiv, η οποία διεξήχθη στο Ηράκλειο Κρήτης στις 15 Ιουλίου 2023 και διοργανώθηκε από το Ελληνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας ΕΛΙΤΟΥΡ σε συνεργασία με το Παγκόσμιο Ιπποκράτειο Ινστιτούτο GDHI, τον Ιατρικό Σύλλογο του Ηρακλείου, τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.

«Η ελληνική Πολιτεία και το Υπουργείο Υγείας, με τη νομοθετική παρέμβασή μας (2022), έχουμε διαμορφώσει το πλέον ανταγωνιστικό πλαίσιο, που υπάρχει αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αν όχι παγκοσμίως. Με αύξηση ορίου ηλικίας στα 54 έτη, δυνατότητα κρυοσυντήρησης για ιατρικούς και κοινωνικούς λόγους, τη δυνατότητα λήψης υπηρεσιών IVF και από HIV άτομα (εντοπίζεται σημαντικό κενό σε παγκόσμιο επίπεδο) και μια σειρά πράξεων που αφορούν στην επέκταση της παρένθετης μητρότητας.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αναπτυχθεί σύγχρονες, πιστοποιημένες ιατρικές μονάδες, στελεχωμένες με επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης, τα ποσοστά επιτυχίας των οποίων, καθιστούν το ταξίδι στην Ελλάδα στοχευμένη μετακίνηση για τη λήψη των υπηρεσιών ΙVF, κάτι που μας επιτρέπει να συζητούμε για τον τουρισμό υγείας, με οργανωμένες ροές και όχι για την τυχαία αντιμετώπιση της έκτακτης ιατρικής ανάγκης».

Το κυβερνητικό αυτό σχέδιο επιβεβαιώνεται και από πολλές άλλες τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών και παραγόντων. Παράδειγμα πρώτο, ο χαιρετισμός του υφυπουργού Υγείας, Μάριου Θεμιστοκλέους, στο διεθνές συνέδριο για τον Τουρισμό Υγείας που διοργανώθηκε από το ΕΛΙΤΟΥΡ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Δεκέμβριο 2023v, στον οποίο τόνισε ότι η Ελλάδα δύναται να αποτελέσει “πόλο έλξης” τουριστών για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας στον τομέα της Υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Παράδειγμα 2ο, η τοποθέτηση του μέχρι πρότινος προέδρου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Ε.Α.Ι.Υ.Α), Νίκου Βραχνή ( παύθηκε από τα καθήκοντά του λόγω της εμπλοκής του στο σκάνδαλο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών στα Χανιάvi), ο οποίος στην διεθνή ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης τον Ιούλιο του 2023 έθεσε ξεκάθαρα το στόχο του εν λόγω σχεδίου λέγοντας κατά λέξη τα εξής:

«Τουλάχιστον 5.000 άτομα κάθε χρόνο έρχονται στην Ελλάδα για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αριθμός που μπορεί στο πλαίσιο του ιατρικού τουρισμού να διπλασιαστεί ή και να τριπλασιαστεί τα αμέσως επόμενα χρόνια».

Τέλος, επιβάλλεται να αναφερθεί ότι σημαντικό ρόλο στην επικοινώνηση αυτού του σχεδιου , αλλά και στην άντληση κοινωνικής συναίνεσης για την υλοποίησή του, έχει ο κ. Πατούλης, ο οποίος υπό την τριπλή ιδιότητά του ως πρόεδρου του ΕΛΙΤΟΥΡ, προέδρου του ΙΣΑ και περιφερειάρχη Αττικής, όλο το προηγούμενο έτος “εργάσθηκε” σκληρά για να διαφημίσει τις μεγάλες δυνατότητες και τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργεί, τονίζοντας πάντοτε ότι “η νομοθετική πρόοδος της χώρας μας αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση νέων γονέων”.

Και η πικρή αλήθεια είναι ότι έχει δίκιο. Στην Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο για την Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή επιτρέπει ό,τι απαγορεύεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες με ορατή συνέπεια η χώρα να έχει ήδη μετατραπεί σε κέντρο εμπορίας βρεφών και εκμετάλλευσης γυναικών (πρόσφατο σκάνδαλο με το κέντρο γονιμότητας στα Χανιά). Με άλλα λόγια σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών είναι το πρόσχημα για να δοθεί νέα ώθηση στη βορβορώδη “βιομηχανία” της παρένθετης μητρότητας και μάλιστα με προκάλυμμα τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συναίνεση των “προοδευτικών” ανθρώπων....

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος του "Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών -Δ.Ε.ΚΑ" και της Πρωτοβουλίας "Δρόμος Ανοιχτός"

 

iΕισηγητική Εκθεση ν. 3089/2002 https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/2f026f42-950c-4efc-b950-340c4fb76a24/i-human-eisig.pdf

ii “Ο ΕΛΙΤΟΥΡ συμμετέχει στο μεγαλύτερο διεθνές συνέδριο ιατρικού τουρισμού” 30.9.2015

https://newstourism.gr/o-elitour-symmetehei-sto-megalytero-synedrio-iatrikou-tourismou/

 

iiiThe rise of fertility tourism” 16.2.2023 Forbes

https://www.forbes.com/sites/annahaines/2023/02/16/the-rise-of-fertility-tourism/?sh=7d09234b47ef

iv“Ιατρικός Τουρισμός: Μεγάλες δυνατότητες και επενδυτικές ευκαιρίες” 18.7.2023 https://www.oloygeia.gr/health/iatrikos-toyrismos-megales-dynatotites-kai-ependytikes-eykairies/

v “ΕΛΙΤΟΥΡ – Τουρισμός Γονιμότητας: Έως και το 30% της παγκόσμιας ανάπτυξης διεκδικεί η Ελλάδα έως το 2030”19.12.2023 https://www.iatropedia.gr/eidiseis/elitour-tourismos-gonimotitas-eos-kai-to-30-tis-pagkosmias-anaptyksis-diekdikei-i-ellada-eos-to-2030/177098/

 

vi“ Το σκάνδαλο της κλινικής των Χανίων έστειλε σπίτι του τον Νίκο Βραχνή” 12.8.2023 https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/400718_skandalo-tis-klinikis-ton-hanion-esteile-spiti-toy-ton-niko-brahni

Read more...

Πικρές νομικές αλήθειες για την απόφαση υπ’ αρ. 2499/2012 του ΣτΕ

Του Γεώργιου Χριστοφορίδη,
Δικηγόρου, Προέδρου του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος
Δημοσιεύτηκε στο dikastikoreportaz.gr

 

Όταν παίρνει κανείς μια απόφαση, πρέπει να είναι έτοιμος να φέρει το βάρος των συνεπειών της, όσο δυσάρεστες κι αν είναι. Αυτό ισχύει για όλους, πολύ περισσότερο όμως για τον δικαστή, ιδίως όταν ερμηνεύει και εφαρμόζει απ’ ευθείας το ίδιο το Σύνταγμα. Πολύς λόγος γίνεται τις τελευταίες μέρες για την απόφαση υπ’ αρ. 2499/2012 του ΣτΕ, η οποία για πρώτη φορά στα χρονικά επέτρεψε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα σε αναδασωτέες περιοχές. Πολλές και οι αναλύσεις και οι ερμηνείες, ιδίως από μη νομικούς. Σ’ αυτές θα ήθελα να προσθέσω και άλλη μία, αμιγώς νομική αυτή τη φορά.

Κάθε δικαστική απόφαση μιλάει από μόνη της και καθορίζει το νομικό πλαίσιο του μέλλοντός μας για πολύ χρόνο μετά την έκδοσή της. Αν είναι ορθή ή λανθασμένη, αυθαίρετη ή τεκμηριωμένη, διορατική ή κοντόφθαλμη, αμερόληπτη ή προϊόν συμβιβασμών προκύπτει από το περιεχόμενό της και μόνο.  Και αυτό δεν εξαρτάται από το ποιος την επικαλείται, ποιος την κατακρίνει ή ποιος την υπερασπίζεται, αν είναι δεξιός ή αριστερός, φίλος ή αντίπαλος, εμβολιασμένος ή ανεμβολίαστος.

Ας μιλήσουμε λοιπόν νομικά για την 2499/2012 του ΣτΕ.

Πρώτα απ’ όλα να ξεκαθαρίσουμε ότι στο Σύνταγμα υπάρχουν δύο ειδών διατάξεις. Εκείνες που θεσπίζουν γενικές αρχές και κατευθύνσεις και αναθέτουν στο νομοθέτη και τη Διοίκηση να τις εξειδικεύσει προσαρμόζοντάς τις στις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες. Τέτοιες είναι κατ’ εξοχήν οι διατάξεις που αφορούν τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Τέτοια είναι, ως ένα βαθμό, και η διάταξη του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος που αφορά την προστασία των δασών.  Θεσπίζει μεν κατ’ αρχήν την απαγόρευση μεταβολής του προορισμού των δασών, αφήνει όμως ρητά ένα στενό περιθώριο στο νομοθέτη για εξαιρέσεις «αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον». Στο νομοθέτη εναπόκειται, καθ’ ερμηνεία του Συντάγματος, να καθορίσει τις εξαιρέσεις αυτές και στο δικαστή, επίσης καθ’ ερμηνεία του Συντάγματος, να κρίνει αν ο νομοθέτης παραβίασε τα συνταγματικά όρια.  Η νομοθεσία που επέτρεψε την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα στα δάση είναι μια τέτοια περίπτωση, για την οποία το ΣτΕ έχει αποφανθεί ότι είναι συνταγματική.  Αν οι αποφάσεις αυτές ήταν ή όχι ορθές είναι μια μεγάλη συζήτηση, η οποία όμως δεν είναι του παρόντος.

Εκείνο που είναι του παρόντος σήμερα, λίγες μέρες μετά την καταστροφή εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων δάσους και τις εξαγγελίες για την αποκατάστασή τους, είναι η ερμηνεία που έδωσε η 2499/2012 απόφαση του ΣτΕ σε μια άλλη, άκρως ειδική, συνταγματική διάταξη: το άρθρο 117 παρ. 3 που απαγορεύει τη χρήση των αναδασωτέων εκτάσεων για οποιοδήποτε άλλο προορισμό μέχρι την ολοκλήρωση της αναδάσωσης. Εδώ το Σύνταγμα δεν παρέχει τη δυνατότητα καμίας απολύτως εξαίρεσης. Το άρθρο 117 παρ. 3 του Συντάγματος ανήκει στην κατηγορία εκείνη των συνταγματικών διατάξεων που δεν περιέχουν νομικές έννοιες δεκτικές ερμηνείας, τελεολογικής, διαπλαστικής ή συνδυαστικής, ούτε αφήνει στο νομοθέτη περιθώριο εξειδίκευσης ή θέσπισης εξαιρέσεων.  Αντίθετα ο συντακτικός νομοθέτης, έχοντας ήδη από το 1975 πλήρη επίγνωση της σημασίας της αναδάσωσης για την προστασία του δασικού πλούτου της Χώρας και των πολλαπλών κινδύνων που ελλοχεύουν στη διαδικασία αυτή, επεφύλαξε συνειδητά στις αναδασωτέες εκτάσεις διαφορετική και αυστηρότερη μεταχείριση από εκείνη των δασικών.  Δεν του «ξέφυγε», ούτε παραλογιζόταν.  Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως αναφέρεται στα Πρακτικά της Ολομέλειας της Αναθεωρητικής Βουλής (Συνεδρίαση Θ΄/2.6.1975, σ. 1055 πρακτικών), ο λόγος θέσπισης της ειδικής διάταξης του άρθρου 117 παρ.3 του Συντάγματος, διά στόματος του εισηγητού της Κωνσταντίνου Τσάτσου, είναι ο «κίνδυνος μετατροπής των καταστροφεισών εκτάσεων με δασική βλάστηση είτε εις οικόπεδα είτε εις χωράφια…».

Δεν υπάρχει, λοιπόν, καμία αντίφαση ανάμεσα στα άρθρα 24 παρ. 1 και 117 παρ. 3 του Συντάγματος, την οποία υποτίθεται ότι επεχείρησε να γεφυρώσει η 2499/2012 απόφαση του ΣτΕ. Υπάρχει ρητώς εκπεφρασμένη και συνειδητή διαφοροποίηση από τον ίδιο τον συντακτικό νομοθέτη. Κρίνοντας τα αντίθετα, η 2499/2012 απόφαση του ΣτΕ προκάλεσε δύο καίρια ρήγματα στην ελληνική έννομη τάξη.

Το πρώτο ρήγμα, ίσως μακροπρόθεσμα και το σημαντικότερο, είναι ότι για πρώτη φορά έγινε δεκτό ότι το Σύνταγμα μπορεί να ερμηνεύεται και ενάντια στο ίδιο του το γράμμα.  Και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο όχι μόνο για την ασφάλεια δικαίου, αλλά για τα ίδια τα θεμέλια του Κράτους Δικαίου. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς τι θα συμβεί αν τέτοιου είδους ερμηνεία δοθεί και σε άλλες ρητές και αδιάστικτες συνταγματικές διατάξεις.

Το δεύτερο ρήγμα ήρθε σήμερα στο προσκήνιο με αφορμή τις πρόσφατες πυρκαγιές και τις χρήσεις που επιτρέπονται πλέον, τουλάχιστον σύμφωνα με την απόφαση αυτή, μέσα στις αναδασωτέες εκτάσεις. Γιατί δυστυχώς, η 2499/2012 του ΣτΕ δεν περιορίστηκε να κρίνει νόμιμη και επιτρεπτή την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μέσα στις εκτάσεις αυτές. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τη μείζονα σκέψη, θα διαπιστώσει ότι η άρση της απαγόρευσης επεκτείνεται και σε κάθε «έργο το οποίο αποβλέπει την εξυπηρέτηση ανάγκης με ιδιαίτερη κοινωνική, εθνική ή οικονομική σημασία».  Οι λόγοι για τους οποίους η απόφαση περιέλαβε μια τέτοια κρίση είναι άγνωστοι αφού κάτι τέτοιο καθόλου δεν χρειαζόταν για τις ανάγκες της συγκεκριμένης υπόθεσης. Οι κίνδυνοι όμως σήμερα είναι προφανείς και προ των πυλών.

Read more...

Πρόστιμο 100 ευρώ – Κατατέθηκε η Καταγγελία 480 πολιτών για παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους

Κατατέθηκε στην πλατφόρμα της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων με αριθμό πρωτοκόλλου 11214/23.10.2022 καταγγελία από τετρακόσιους ογδόντα πολίτες που εκπροσωπούνται από την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “60 ΠΛΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ” ζητώντας την παρέμβασή της για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους από το Υπουργείο Υγείας και την ΗΔΙΚΑ Α.Ε για την επιβολή του προστίμου των 100 ευρώ στους ανεμβολίαστους πολίτες άνω των 60 ετών.

 

Επισημαίνεται ότι το εν λόγω ζήτημα εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την αυτεπάγγελτη διενέργεια ελέγχου και έρευνας. Ωστόσο μέχρι τώρα δεν έχει παρέμβει παρότι της έχει ήδη ζητηθεί δύο φορές, η πρώτη με την εξώδικη “επείγουσα έκκληση” που της απηύθυναν στις 8.3.2022 καθηγητές ΑΕΙ και δικηγόροι και η δεύτερη με τη ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 739 πολιτών, που της κοινοποιήθηκε στις 29.3.2022. Δεδομένου δε ότι είναι εξόφθαλμες οι παραβιάσεις θεμελιώδων διατάξεων του δικαίου της προστασίας προσωπικών δεδομένων από το Υπουργείο Υγείας και την ΗΔΙΚΑ Α.Ε , η ολιγωρία αυτή δεν μπορεί παρά να εκληφθεί ως αδικαιολόγητη δυσμενής διάκριση σε βάρος των δικαιωμάτων των πολιτών που επέλεξαν να μην εμβολιασθούν και ως συγκάλυψη παράνομων κυβερνητικών επιλογών.

---------------------------------------------------------------

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της Καταγγελίας.

 

Με την παρούσα:

Ως μη κερδοσκοπικός φορέας που συστήθηκε νόμιμα με το από 18.4.2022 Καταστατικό Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, το οποίο δημοσιεύθηκε στα βιβλία εταιρειών του Πρωτοδικείου Πειραιά την ίδια ημέρα (18.4.2022) με Αριθμό Μητρώου Α.Μ. 63915 και Αριθμό Κατάθεσης Α.Κ. 10/2022 και έχει σκοπό που αποβλέπει στο γενικό δημόσιο συμφέρον και συνίσταται στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, ιδίως αλλά όχι αποκλειστικά από δημόσιους φορείς (βλέπετε καταστατικό ΑΜΚΕ συνημμένο αρχείο 1).

 ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝΤΑΣ κατ' άρθρο 80 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) τετρακόσιους ογδόντα (480) πολίτες (τα στοιχεία τους παρατίθενται στο τέλος της παρουσας), οι οποίοι μας ανέθεσαν με έγγραφη εξουσιοδότηση που φέρει το γνήσιο της υπογραφής τους να υποβάλουμε για λογαριασμό τους καταγγελία σύμφωνα με το άρθρο 77 του ΓΚΠΔ για την κατά παράβαση των διατάξεων του ΓΚΠΔ επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους από φορείς του ελληνικού δημοσίου για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν.4865/2021.

 

ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΥΜΕ ως παράνομη την επεξεργασία που διενεργήθηκε από το Υπουργείο Υγείας (Υπεύθυνος Επεξεργασίας) και από την ΗΔΙΚΑ Α.Ε. (Εκτελούσα την Επεξεργασία) για τον σκοπό του ελέγχου, της διαπίστωσης παραβάσεων και της επιβολής προστίμου λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού της παραγράφου 1 του άρθρου 24 ν. 4865/2021 με την άντληση προσωπικών δεδομένων από α) το Σύστημα προγραμματισμού συνεδριών εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 57 του ν. 4764/2020 (Α` 256) της ΗΔΙΚΑ Α.Ε. β) το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 55 του ν. 4764/2020, γ) τα Μητρώα εμβολιασμένων εξωτερικού του άρθρου 55Α του ν. 4764/2020 δ) τα Μητρώα νοσησάντων εξωτερικού από τον κορωνοϊό COVID-19 της παρ. 1 του άρθρου 192 του ν. 4855/2021 (Α` 215), ε) το Εθνικό Μητρώο Ασθενών από Κορωνοϊό COVID- 19 του εικοστού ενάτου άρθρου της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α`75) στ) το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης του ν. 3892/2010, για τους ακόλουθους λόγους:

Α. Παραβίαση της ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ - Άρθρο 5 παρ. 1 στοιχείο γ' ΓΚΠΔ και άρθρο 5 παρ. 4 στοιχείο β΄ της Εκσυγχρονισμένης Σύμβασης 108.

1. Η θεμελιώδης Αρχή του Περιορισμού του Σκοπού ορίζει ότι κάθε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να εκτελείται για συγκεκριμένο, καλά καθορισμένο σκοπό και μόνο για πρόσθετους σκοπούς οι οποίοι είναι συμβατοί προς τον αρχικό και επιβάλλει τα προσωπικά δεδομένα (α) να συλλέγονται για “συγκεκριμένους, ρητούς και νόμιμους σκοπούς” και (β) να μην υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία με ασύμβατο τρόπο ως προς τους σκοπούς αυτούς.

2. Ο θεμελιώδης χαρακτήρας της εν λόγω Αρχής για το δίκαιο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων έγκειται στη στενή σύνδεσή της με τη διαφάνεια, την προβλεψιμότητα και τον έλεγχο του χρήστη διότι (α) εάν ο σκοπός της επεξεργασίας είναι επαρκώς συγκεκριμένος και σαφής, τα άτομα γνωρίζουν τι να περιμένουν και αυξάνονται η διαφάνεια και η ασφάλεια δικαίου και (β) η σαφής οριοθέτηση του σκοπού είναι αναγκαία προϋπόθεση, προκειμένου τα υποκείμενα των δεδομένων να μπορούν να ασκούν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα εναντίωσης στην επεξεργασία .

3. Για την αξιολόγηση της συμβατότητας της περαιτέρω επεξεργασίας με τον αρχικό σκοπό λαμβάνονται υπ' όψη σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 6 του ΓΚΠΔ τα ακόλουθα κριτήρια:

- Η σχέση μεταξύ του σκοπού για τα οποία έχουν συλλεγεί τα προσωπικά δεδομένα και ο σκοπός της περαιτέρω επεξεργασίας.

- Το πλαίσιο εντός του οποίου τα προσωπικά δεδομένα έχουν συλλεγεί και οι εύλογες προσδοκίες των υποκειμένων των δεδομένων για την περαιτέρω χρήση τους.

- Το είδος των προσωπικών δεδομένων και οι επιπτώσεις από την περαιτέρω επεξεργασία τους για το υποκείμενο των δικαιωμάτων.

- Οι εγγυήσεις που λαμβάνονται από τον υπεύθυνο επεξεργασίας προκειμένου να διασφαλίσει τη δίκαιη επεξεργασία και να εμποδίσει κάθε αδικαιολόγητη επίπτωση στο υποκείμενο των δικαιωμάτων.

3. Εν προκειμένω τα προσωπικά δεδομένα που υπεβλήθησαν σε περαιτέρω επεξεργασία για το σκοπό της επιβολής προστίμου του άρθρου 24 ν..4865/2021, έχουν συλλεγεί για τους ακόλουθους σκοπούς:

- Τον προκαθορισμό της ημερομηνίας εμβολιασμού των προσώπων που έχουν εγγραφεί στο Σύστημα Προτεραιοποίησης”

(Σκοπός του Συστήματος προγραμματισμού συνεδριών εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 από το οποίο αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα σύμφωνα με την παράγραφο 3 α) του άρθρου 2 της υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ – ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022)

- (i) Τη βέλτιστη παροχή ιατρικών υπηρεσιών μέσω της πληρέστερης δυνατής εμβολιαστικής κάλυψης του γενικού πληθυσμού της χώρας (ii) τη διαμόρφωση πολιτικών υγείας με στόχο τη βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθησμού (iii) την εξαγωγή δεικτών εμβολιαστικής κάλυψης και δεικτών έγκαιρου εμβολιασμού για συγκεκριμένους πληθυσμούς ή για ομάδες του πληθυσμού με καθορισμένα χαρακτηριστικά και η δημιουργία τακτικών εκθέσεων (iv) την ευχερέστερη εκτίμηση της επιδημιολογίας νόσων, λαμβάνοντας υπόψη την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού (v) την εξαγωγή δεικτών αξιολόγησης των μονάδων υγείας που διενεργούν εμβολιασμούς (vi) την ακριβή καταγραφή, ως τμήμα του ιατρικού ιστορικού κάθε προσώπου, των εμβολιασμών που έχουν διενεργηθεί σε κάθε πρόσωπο που ανήκει στο γενικό πληθυσμό της Χώρας, καθώς και την πρόσβαση των εν λόγω πληροφοριών εμβολιασμού σε κάθε πρόσωπο, ως υποκείμενο δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως και την επισκόπηση των εν λόγω πληροφοριών εμβολιασμού από κάθε πάροχο υπηρεσιών υγείας, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες υγείας στο πρόσωπο αυτό (vii) την προσωποποιημένη ειδοποίηση των προσώπων και των οικογενειών σχετικά με εμβολιασμό, ο οποίος πρέπει να διενεργηθεί ιδίως κατ' εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών (viii) την παραγωγή βεβαίωσης διενέργειας εμβολιασμών, στις περιπτώσεις που αυτή απαιτείται για συγκεκριμένες νόμιμες χρήσεις (ix) τη συλλογή πληροφοριών για πρόσωπα που πρέπει να προσεγγιστούν από τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας στο πλαίσιο αντιμετώπισης τοπικής ή εκτεταμένης επιδημίας με σκοπό την οργάνωση του εμβολιασμού τους ή ελαττωματικές παρτίδες εμβολίου με σκοπό τη συστηματική παρακολούθησή τους (x) την αποτροπή προσπάθειας συνταγογράφησης εμβολίου σε πρόσωπο που είναι πλήρως εμβολιασμένο με το εμβόλιο αυτό, με στόχο την εξοικονόμηση δημόσιων πόρων (xi) τη συλλογή ανωνυμοποιημένων ή ψευδωνυμοποιημένων δεδομένων για έρευνα.

( Σκοποί του Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών, του οποίου αποτελεί υπομητρώο το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 από το οποίο αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα σύμφωνα με την παράγραφο 3 β) του άρθρου 2 της υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ – ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022)).

 - Τη διευκόλυνση της άσκησης των δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας, μακροπρόθεσμης παραμονής και εργασίας στο έδαφος της ελληνικής Επικράτειας των ενδιαφερομένων προσώπων που έχουν στην κατοχή τους πιστοποιητικά εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού Covid -19.

( Σκοπός των Μητρώων εμβολιασμένων εξωτερικού του άρθρου 55Α του ν. 4764/2020 και των Μητρώων νοσησάντων εξωτερικού από τον κορωνοϊό COVID-19 της παρ. 1 του άρθρου 192 του ν. 4855/2021 (Α` 215) από τα οποία αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα σύμφωνα με την παράγραφο 3 γ) του άρθρου 2 της υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ – ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022).

 - i) Την άμεση και ταχεία καταγραφή των κρουσμάτων του κορωνοϊού Covid-19 στα νοσοκομεία αναφοράς, στα ειδικά κέντρα υγείας της χώρας και σε κάθε φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας , (ii) την άμεση καταγραφή και ιατρική παρακολούθηση της εξέλιξης των κρουσμάτων που εντοπίζονται ή και παρακολουθούνται από τις Κινητές Ομάδες Υγείας (Κ.ΟΜ.Υ.) Ειδικού Σκοπού, (iii) την αυτοματοποίηση της διαδικασίας έκδοσης παραπεμπτικών για την εξέταση του κορωνοϊού covid-19 και (iv) τη διαμόρφωση επαρκών επδημιολογικών δεδομένων για την, επί τη βάσει των καταγραφών αυτών, αποστολή των δειγμάτων από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ) προς τα διαπιστευμένα εθνικά και άλλα εργαστήρια.

( Σκοποί του Εθνικού Μητρώου Ασθενών από Κορωνοϊό COVID- 19 του εικοστού ενάτου άρθρου της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου από τα οποία αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα σύμφωνα με την παράγραφο 3 δ) του άρθρου 2 της υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ – ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022)).

 - (i) Την υποστήριξη των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης τόσο για τον έλεγχο και την εκκαθάριση των συνταγών και παραπεμπτικών όσο και την κάλυψη των δαπανών φαρμακευτικής περίθαλψης και υπηρεσιών υγείας, (ii) την υποστήριξη του ελέγχου για όλες τις υπηρεσίες υγείας που παρέχονται προς τους ασφαλισμένους των Φ.Κ.Α., (iii) την υποστήριξη της παρακολούθησης και ελέγχου της συνταγογράφησης, της συγκέντρωσης και στατιστικής αξιολόγησης στοιχείων που έχουν σχέση με παροχές υγείας και φαρμακευτικής περίθαλψης, (iv) την υποστήριξη της εποπτείας και του συντονισμού ενεργειών για τον έλεγχο των δαπανών του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης όλων των φορέων και κλάδων ασθένειας αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Ασφάλισης.

(Σκοποί του Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης του ν. 3892/2010 από το οποίο αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα για τη δημιουργία της λίστας της παραγράφου 2 του άρθρου 2 της υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ – ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022).

4. Από τους παραπάνω αναφερόμενους σκοπούς των μητρώων από τα οποία αντλήθηκαν προσωπικά δεδομένα για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021 προκύπτει ευχερώς ότι δεν πληρούται κανένα από τα κριτήρια συμβατότητας που θέτει το άρθρο 6 παράγραφος 4 του ΓΚΠΔ διότι:

  • Κανένας από τους παραπάνω σκοπούς δεν σχετίζεται με τον σκοπό “του ελέγχου, της διαπίστωσης παραβάσεων και της επιβολής προστίμου λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού της παραγράφου 1 του άρθρου 24 ν. 4865/2021” , ο οποίος τέθηκε με τη διάταξή της παραγράφου 2 του άρθρου 4 υπ' αριθ. ΓΠ.οικ. 7586 ΚΥΑ ( ΦΕΚ Β' 608/12.2.2022)

  • Είναι προφανές ότι ο σκοπός της επιβολής προστίμου ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ στις εύλογες προσδοκίες των υποκειμένων των δεδομένων για τη περαιτέρω χρήση των προσωπικών δεδομένων τους που συλλέχθηκαν για τους σκοπούς των παραπάνω μητρώων.

  • Πρόκειται για προσωπικά δεδομένα που αφορούν την υγεία και η επεξεργασία τους επιτρέπεται μόνο στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 πα ΓΚΠΔ

  • Είναι αμφίβολο αν διενεργήθηκε Εκτίμηση Αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων, παρότι η επεξεργασία αυτή εμπίπτει στις περιπτώσεις που απαιτείται σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 35 ΓΚΠΔ.

Κατά συνέπεια η επεξεργασία που διενεργήθηκε από το Υπουργείο Υγείας και την ΗΔΙΚΑ Α.Ε για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021 είναι παράνομη διότι παραβίασε το άρθρο 5 παρ. 1 στοιχείο γ' του ΓΚΠΔ και το άρθρο 5 παρ. 4 στοιχείο β΄ της Εκσυγχρονισμένης Σύμβασης 108.

(Συναφώς επικαλούμεθα τη Γνώμη 03/2013 της Ομάδας Εργασίας του άρθρου 29 σχετικά με τον περιορισμό του σκοπού (WP 203) σύμφωνα με την οποία οποιαδήποτε επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων, η οποία είναι ασύμβατη με τον καθορισμένο σκοπό που τέθηκε για τη συλλογή τους, είναι παράνομη και ως εκτούτου απαγορευμένη και δεν είναι δυνατόν ο υπεύθυνος επεξεργασίας να νομιμοποιήσει την ασύμβατη προς τον καθορισμένο σκοπό επεξεργασία, απλά στηριζόμενος σε νέα νομική βάση επεξεργασίας).

Β. Παραβίαση του ΑΡΘΡΟΥ 24 ν.4624/2019 (ΦΕΚ Α' 137)

1. Το άρθρο 24 ν.4624/2019 ρυθμίζει το θέμα της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από δημόσιους φορείς για σκοπό διαφορετικό από εκείνον για τον οποίο αρχικά συλλέχθηκαν και εφόσον πληρούται μια από τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που θέτει στην παράγραφο 1, ισχύει ανεξάρτητα από το εάν οι σκοποί της περαιτέρω επεξεργασίας είναι συμβατοί με τους σκοπούς για τους οποίας συλλέχθηκαν αρχικά τα δεδομένα σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 4 του ΓΚΠΔ.

2. Πρόκειται για ειδική εθνική διάταξη, η οποία στηρίζεται, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του ν. 4624/2019, στην παράγραφο 3 του άρθρου 6 του ΓΚΠΔ, κάνοντας χρήση της λεγόμενης “ρήτρας ανοίγματος”, η οποία παρέχει στα κράτη μέλη ένα αυτόνομο ρυθμιστικό περιθώριο στο πεδίο εφαρμογής των στοιχείων γ) και ε) της παραγράφου 1 του άρθρου 6 ΓΚΠΔ, δηλαδή στις περιπτώσεις που νόμιμος λόγος της επεξεργασίας είναι η συμμόρφωση με έννομη υποχρέωση (στ γ' παρ. 1 άρθρο 6 ΓΚΠΔ) και η εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας (στ ε' παρ. 1 άρθρο 6 ΓΚΠΔ).

3. Συγκεκριμένα με την παράγραφο 1 του άρθρο 24 ν. 4624/2019 (ΦΕΚ Α' 137), ορίζεται ότι η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από δημόσιους φορείς για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο έχουν συλλεχθεί επιτρέπεται όταν η επεξεργασία αυτή είναι αναγκαία για την εκπλήρωση των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί και εφόσον είναι: (α) απαραίτητος ο έλεγχος των πληροφοριών που παρέχονται από το υποκείμενο των δεδομένων, διότι υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι οι πληροφορίες αυτές είναι εσφαλμένες (β) αναγκαία για την αποτροπή κινδύνων για την εθνική ασφάλεια, την εθνική άμυνα ή τη δημόσια ασφάλεια ή για τη διασφάλιση φορολογικών και τελωνειακών εσόδων, (γ) αναγκαία για τη δίωξη ποινικών αδικημάτων (δ) αναγκαία για την αποτροπή σοβαρής βλάβης στα δικαιώματα άλλου προσώπου και (δ) απαραίτητη για την παραγωγή των επίσημων στατιστικών, ενώ με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι η επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 9 παρ. 1 του ΓΚΠΔ για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο έχουν συλλεχθεί, επιτρέπεται εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της προηγούμενης παραγράφου και εφαρμόζεται μια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 9 παράγραφος 2 του ΓΚΠΔ εξαιρέσεις ή το άρθρο 22 του ν. 4624/2019.

4. Εν προκειμένω είναι σαφές ότι ουδεμία από τις παραπάνω ουσιαστικές προϋποθέσεις πληρούται και συνεπώς είναι παράνομη η περαιτέρω επεξεργασία προσωπικών δεδομένων που διενεργήθηκε από το Υπουργείο Υγείας και την ΗΔΙΚΑ Α.Ε. για το σκοπό του ελέγχου, της διαπίστωσης παραβάσεων και της επιβολής προστίμου λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού της παραγράφου 1 του άρθρου 24 ν. 4865/2021.

Γ. Παραβίαση της ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ - άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο α) του ΓΚΠΔ, άρθρο 5 παράγραφος 4 στοιχείο α) και άρθρο 8 της Εκσυγχρονισμένης Σύμβασης 108).

1. Η αρχή αυτή θεσπίζει την υποχρέωση του υπευθύνου επεξεργασίας να λαμβάνει κατάλληλα μέτρα ώστε να τηρεί ενήμερα τα υποκείμενα των δεδομένων σχετικά με τον τρόπο χρήσης των δεδομένων τους . Αποτελεί έκφραση της Αρχής της Νομιμότητας, όσον αφορά την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και συνδέεται εγγενώς με τη νέα Αρχη της Λογοδοσίας καθόσον απαιτεί να υπάρχει διαφάνεια στις πράξεις επεξεργασίας ώστε οι Υπεύθυνοι Επεξεργασίας να είναι σε θέση να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση με τις Υποχρεώσεις τους δυνάμει του ΓΚΠΔ.

2. Εν προκειμένω η Αρχή αυτή παραβιάσθηκε ως προς την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων μας για την κατάρτιση της λίστας της παραγράφου 2 του άρθρου 2 της υπ' αριθ. Γποικ.7586 ΚΥΑ από την ΗΔΙΚΑ Α.Ε. , δεδομένου ότι στη λίστα αυτή περιλαμβάνεται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 2 στ. ε) του άρθρου 2 “ένδειξη χρήσης συνταγογράφησης εντός τελευταίας πενταετίας” χωρίς ωστόσο το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης (ΣΗΣ) να συμπεριλαμβάνεται στα μητρώα από τα οποία προβλέπεται η άντληση στοιχείων σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 3 της υπ' αριθ. Γποικ.7586 ΚΥΑ .

Συνακόλουθα παραβιάσθηκαν τα άρθρα 5 παράγραφος 1 στοιχείο α) του ΓΚΠΔ, 5 παράγραφος 4 στοιχείο α) και άρθρο 8 της Εκσυγχρονισμένης Σύμβασης 108 και συνεπώς η επεξεργασία που διενεργήθηκε για την κατάρτιση της λίστας της παραγράφου 2 του άρθρου 2 της υπ' αριθ. Γποικ.7586 ΚΥΑ από την ΗΔΙΚΑ Α.Ε είναι παράνομη.

Δ. Παραβίαση της ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο γ΄ του ΓΚΠΔ και άρθρο 5 παράγραφος 4 στοιχείο γ΄ της Εκσυγχρονισμένης Σύμβασης 108.

1. Η Αρχή αυτή όρίζει ότι σε επεξεργασία υποβάλλονται μόνο τα δεδομένα που είναι “καταλληλα, συναφή και δεν είναι δυσανάλογα σε σχέση με τον σκοπό για τον οποίο συγκεντρώνονται και/ή υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία”, ήτοι επιβάλλει:

  • Η επεξεργασία δεδομένων να περιορίζεται στο αναγκαίο μέτρο για την εκπλήρωση νόμιμου σκοπού.

  • Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα να πραγματοποιείται μόνο όταν ο σκοπός της επεξεργασίας δεν μπορεί να επιτευχθεί με άλλα μέσα.

  • Η επεξεργασία δεδομένων να μην επεμβαίνει δυσανάλογα στα συμφέροντα, στα δικαιώματα και στις ελευθερίες που διακυβεύονται.

2. Εν προκειμένω, η Αρχή αυτή παραβιάσθηκε διότι στη λίστα της παραγράφου 2 του άρθρου 2 της υπ' αριθ. Γποικ.7586 ΚΥΑ συμπεριλαμβάνεται η “ένδειξη χρήσης συνταγογράφησης εντός τελευταίας πενταετίας”. Η πληροφορία αυτή είναι σαφώς ακατάλληλη, μη συναφής και δυσανάλογη σε σχέση με τον σκοπό της επεξεργασίας και επιπλέον οδηγεί στην ανεξήγητη και παράδοξη διάκριση μεταξύ των πολιτών που έχουν κάνει χρήση συνταγογράφησης την τελευταία πενταετία και υποχρεούνται σε πρόστιμο και αυτών που δεν έχουν κάνει και για το λόγο αυτό εξαιρούνται.

Επειδή - παρότι το θέμα της παράνομης επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021 εμπίπτει στις αρμοδιότητες σας για την αυτεπάγγελτη διενέργεια ελέγχου και έρευνας - έχει ήδη ζητηθεί η παρέμβασή σας (α) με την επείγουσα έκκληση που σας απηύθυναν καθηγητές ΑΕΙ και νομικοί στις 8.3.2022 και (β) με την ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 739 πολιτών που σας κοινοποιήθηκε στις 29.3.2022, χωρίς ωστόσο να υπάρξει παρέμβαση σας, προκαλώντας έτσι την εύλογη υπόνοια ότι υφίσταται αδικαιολόγητη δυσμενής διάκριση σε βάρος των δικαιωμάτων των πολιτών που επέλεξαν να μην εμβολιασθούν.

Επειδή η προστασία των προσωπικών δεδομένων μας κατοχυρώνεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., το οποίο ορίζει ότι “Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν”, “Η επεξεργασία αυτών των δεδομένων πρέπει να γίνεται νομίμως, για καθορισμένους σκοπούς...” και “Ο σεβασμός των κανόνων αυτών υπόκειται στον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής”.

Για τους λόγους αυτούς

Ζητάμε

Να προβείτε σε όλες τις κατά νόμο αναγκαίες ενέργειες που επιβάλλει ο θεσμικός σας ρόλος για την προστασία των προσωπικών δεδομένων μας από την παράνομη επεξεργασία τους για την επιβολή του προστίμου του άρθρου 24 ν. 4865/2021.

 

Ενεργώντας για λογαριασμό των παρακάτω προσώπων:

1)............................................

2)............................................

.................................................

480)......................................

 

Για την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία

60+ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ”

Χρύσα Βαρθολομαιου – Τάσος Κώνστας – Στέλλα Πατρώνα

 

Read more...

Σχόλιο στην απόφαση ΣτΕ 1684/2022 για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών (του Τάκη Βιδάλη)

Αναδημοσιεύουμε από τον ιστότοπο Syntagma watch

Ο Τάκης Βιδάλης σχολιάζει την απόφαση ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της ΠΟΕΔΗΝ κατά των κυρώσεων που επιβλήθηκαν σε υγειονομικό προσωπικό, το οποίο αρνήθηκε να εμβολιαστεί κατά του COVID-19.

Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της ΠΟΕΔΗΝ κατά των κυρώσεων που επιβλήθηκαν σε υγειονομικό προσωπικό για άρνηση αντι -COVID εμβολιασμού, σηματοδοτεί μια αποφασιστική στροφή της Δικαιοσύνης προς την κατεύθυνση του πατερναλισμού.

Η στροφή αυτή δεν θα ήταν δυνατή, αν δεν παρερμηνευόταν το ισχύον δίκαιο. Όπως ξέρουμε, κάτι τέτοιο συνήθως συμβαίνει με παράκαμψη της τυπικής λογικής, καθώς σε αυτήν βασίζεται η ερμηνεία των κανόνων του.

Αξίζει να προσέξει κανείς τρία σημεία:

  1. Το δικαστήριο επιχειρηματολόγησε υπέρ της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των εμβολίων, θεωρώντας ότι η αδειοδότησή τους «υπό αίρεση» δεν σημαίνει ότι αυτά είναι πειραματικά σκευάσματα και ότι -ούτως ή άλλως- κανένα φάρμακο δεν είναι απόλυτα ασφαλές. Το συμπέρασμα λοιπόν – και το λογικό άλμα – είναι ότι η αδειοδότηση υπό αίρεση ταυτίζεται κατ’ αποτέλεσμα με την «ανεπιφύλακτη» αδειοδότηση: ακόμη και αν δεν έχουν συλλεγεί τα αναγκαία δεδομένα που θα οδηγήσουν στην τελευταία, ένα σκεύασμα πρέπει να θεωρείται ασφαλές και αποτελεσματικό, κατά το  δικαστήριο πάντα. Είναι μάλιστα τόσο ασφαλές και αποτελεσματικό, που επιτρέπει στο κράτος να εξαναγκάζει τον καθένα (και μάλιστα τους κατ’ εξοχήν ειδικούς, δηλαδή τους ιατρούς) να το δεχθεί στον οργανισμό του, στερώντας του το περιθώριο να αξιολογήσει τη σημασία αυτής της άδειας «υπό αίρεση». Αν αργότερα πάθει κάτι, θα αποζημιωθεί άλλωστε, μας θυμίζει το δικαστήριο με γενναιοδωρία!
    Κι όμως, η άδεια υπό αίρεση διαφέρει από την ανεπιφύλακτη άδεια, όχι κατά το ότι τα δεδομένα είναι «επαρκή», αλλά όχι «εκτενή», αλλά ακριβώς επειδή δεν είναι «επαρκή», γι’ αυτό χρειάζεται να επιβεβαιωθούν με νέα. Αυτός είναι ο λόγος που έχουμε άδειες υπό αίρεση: οι ρυθμιστικές αρχές (FDA, EMA, κλπ.) διατηρούν δηλαδή αμφιβολίες και βάσει αυτών ζητούν νέα δεδομένα. Ερώτημα: αν οι ρυθμιστικές αρχές διστάζουν να χορηγήσουν ανεπιφύλακτη άδεια, ο πολίτης δεν πρέπει κατά μείζονα λόγο να έχει περιθώρια να σκεφτεί τι θα κάνει, εν όψει του ατομικού δικαιώματος στην υγεία; Όχι, μας λέει το ΣτΕ, το υπουργείο ξέρει καλύτερα…

  2. Αναφερόμενο στην «αρχή της προφύλαξης», το δικαστήριο φάνηκε να αισθάνεται άβολα. Με δυο λόγια, η αρχή επιβάλλει τη λήψη εύλογων προληπτικών μέτρων όταν η εφαρμογή μιας τεχνολογικής καινοτομίας συνοδεύεται από ένα περιθώριο ανασφάλειας ως προς τις συνέπειές της (λόγω έλλειψης δεδομένων). Αυτό θα σήμαινε, στην περίπτωσή μας, ότι τουλάχιστον η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών παραμένει εκτός συζήτησης, έως την ανεπιφύλακτη αδειοδότηση των εμβολίων από τις ρυθμιστικές αρχές, που θα επιβεβαιώσει την ασφάλειά τους. Αλλά το δικαστήριο δεν βλέπει κάποιο πρόβλημα: με μεγάλη άνεση δογματίζει ότι, εν προκειμένω, η αρχή «λειτουργεί αντίστροφα», αφού η προφύλαξη (!) της κοινωνίας έχει προτεραιότητα. Άρα, μια νέα τεχνολογία σε οποιονδήποτε τομέα (από τις τηλεπικοινωνίες, την πληροφορική και την τεχνητή νοημοσύνη ως τα φάρμακα, την ενέργεια, τη νανοτεχνολογία και τα προϊόντα διατροφής), αρκεί να διατείνεται ότι εξασφαλίζει την «προφύλαξη» της κοινωνίας (από την τρομοκρατία, την κλιματική αλλαγή, τις επιδημίες, τους παράνομους μετανάστες κ.ο.κ.) για να εφαρμόζεται απρόσκοπτα, έστω και αν παρέχει επισφαλή δεδομένα. Αλλά αυτό ακριβώς θέλησε να προλάβει η «αρχή της προφύλαξης» όταν καθιερώθηκε: καμία τεχνολογία να μην διακινδυνεύει ατομικά ή δημόσια αγαθά, χωρίς εγγυήσεις ασφάλειας. Η αρχή, λοιπόν, δεν λειτουργεί «αντίστροφα» – όπως καμία αρχή άλλωστε, όπως μας λέει η απλή λογική! Απλώς το ΣτΕ την αποστρέφεται…

  3. Το τρίτο σημείο είναι και το πιο ανησυχητικό, καθώς αφορά το πώς αντιλαμβανόμαστε ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό Σύνταγμα. Το ΣτΕ δεν θεωρεί «δυσανάλογη» τη στέρηση των αποδοχών όσων υγειονομικών (ή άλλων υπαλλήλων) αρνούνται να εμβολιαστούν, εν όψει της προστασίας της δημόσιας υγείας, της κοινωνικής αλληλεγγύης κ.λπ. Δέχεται λοιπόν ότι κάποιος μπορεί να στερηθεί ακόμη και τα μέσα βιοπορισμού του, αν δεν «συμμορφώνεται προς τας υποδείξεις». Χωρίς αποχρώσεις, μάλιστα (π.χ. αν έχει τουλάχιστον τη δυνατότητα να βιοπορίζεται από άλλες πηγές ή με πρόβλεψη ενός ελάχιστου μισθού, όπως υποστηρίχθηκε από τη μειοψηφία), προκειμένου να εξασφαλισθεί το «κοινό καλό».
    Όμως η μεταχείριση οποιουδήποτε σαν απλού μέσου για την προφύλαξη της κοινωνίας, η «εργαλειοποίησή» του για χάρη του συνόλου, είναι απολύτως απαράδεκτη στο πλαίσιο ενός φιλελεύθερου και δημοκρατικού Συντάγματος. Αυτό μας το λέει ρητά η Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοιατρική (Οβιέδο), κατά την οποία τα συμφέροντα του ατόμου υπερέχουν πάντοτε των συμφερόντων της επιστήμης και της κοινωνίας. Κυρίως όμως, το εκφράζει η αρχή της αξίας του ανθρώπου, μεταξύ πολλών και στο δικό μας Σύνταγμα. Χωρίς περιστροφές, η δυνατότητα εργαλειοποίησης του ενός για χάρη των πολλών είναι το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει κάθε μορφής ολοκληρωτικό καθεστώς.
    Όταν λοιπόν το ΣτΕ κάνει λόγο για «αναλογικότητα», περιορισμούς των δικαιωμάτων κλπ. ξεχνά ότι όλα αυτά ισχύουν υπό τον όρο του σεβασμού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας. Πρόκειται εδώ για ένα απόλυτο όριο που κατά λογική αναγκαιότητα βρίσκεται εκτός σταθμίσεων ή άλλης αξιολόγησης: το άρθρο 2 παρ. 1 Σ. δεν υπόκειται σε καμία στάθμιση, εν όψει οποιουδήποτε ατομικού ή συλλογικού συμφέροντος, είναι αντίθετα η αναγκαία προϋπόθεση, η αφετηρία, για να μιλάμε περί αναλογικότητας περιορισμών, κοινωνικής αλληλεγγύης κ.λπ. Ασφαλώς είναι επιτρεπτοί περιορισμοί θεμελιωδών δικαιωμάτων και βεβαίως η επίδειξη κοινωνικής αλληλεγγύης αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, όμως είναι αδιανόητο να αγνοήσουν την ανθρώπινη αξία οποιουδήποτε σε ένα φιλελεύθερο και δημοκρατικό καθεστώς.  Όταν ο νομοθέτης ή η διοίκηση φτάνουν στο σημείο να εξαρτούν τον ίδιο τον βιοπορισμό κάποιου από τη συμμόρφωση στις αποφάσεις τους, απλώς παραβιάζουν το άρθρο 2 παρ. 1 Σ.: έτσι, ακόμη και αν δεν είχαμε τη ρητή κατοχύρωση του ατομικού δικαιώματος στην υγεία (Σύνταγμα) και της συναίνεσης ύστερα από ενημέρωση (Χάρτης Δικαιωμάτων ΕΕ, Σύμβαση Οβιέδο), η αρχή της αξίας του ανθρώπου θα αρκούσε για να περιορίσει τις ορέξεις όποιου θέλει το «καλό» μας…

 

Το ΣτΕ είχε την ευκαιρία να θυμίσει σε όλους – ιδίως στους κυβερνώντες – το άρθρο 2 παρ. 1 Σ., με αφορμή την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών. Προτίμησε όμως να θυμηθεί το ίδιο παλιές εποχές της νομολογίας, όταν το «δημόσιο συμφέρον» ήταν η ύπατη αρχή. Στη Μεταπολίτευση δεν βρέθηκαν – ευτυχώς – πολλές τέτοιες ευκαιρίες. Στο εξής, όμως, κανείς δεν ξέρει: όλα είναι υπό «στάθμιση», υπό επιτήρηση και κυρίως υπό έλεγχο στο πατερναλιστικό («Νέον»;) κράτος…  

Τάκης Βιδάλης

(O Τάκης Βιδάλης είναι Νομικός, Διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΕΒΤ, μέλος της Επιτροπής Ηθικής της Επιστήμης και των Νέων Τεχνολογιών της ΕΕ (EGE/European Commission).


 
Read more...

Οι ληστρικοί λογαριασμοι ηλεκτρικού ρεύματος και τα αίτια της κακοδαιμονίας της χώρας μας

Της Στέλλας Πατρώνα *
 
Στις 5 Μαϊου ο Κυρ. Μητσοτάκης με ένα ακόμη διάγγελμα ανακοίνωσε τα πολυδιαφημισμένα μέτρα ελάφρυνσης για τους καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος, τα οποία συνίστανται (α) στην  επιστροφή - μέχρι του ποσού των 600 ευρώ -  μέρους της ληστρικής κερδοσκοπίας των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας με λεφτά των φορολογουμένων, δηλαδή με δικά μας λεφτά  και (β) στην  υπόσχεση για “ελάφρυνση” από τον Ιούλιο  μέσω ενός μηχανισμού μείωσης του χονδρεμπορικού κόστους για τους καταναλωτές, ο οποίος για να εφαρμοσθεί χρειάζεται η έγκριση της Κομισιόν [i].


Τα μέτρα αυτά, παρότι δεν προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση στους πολίτες και εντάσσονται  στην προσπάθεια της κυβέρνησης να διαχειρισθεί επικοινωνιακά το δύσκολο πρόβλημα των ληστρικών λογαριασμών, από πολιτικής πλευράς έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους εξής λόγους:

-  Μετέφεραν τη συζήτηση από τις έκτακτες συνθήκες (ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία)  στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.

-  Αποτελούν παραδοχή ότι η αισχροκέρδεια των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας οφείλεται στη δομή του target model, δηλαδή του ευρωπαϊκού μοντέλου αγοράς.

-  Έθεσαν το πρόβλημα που τόσο η κυβέρνηση, όσο και η αντιπολίτευση δεν θέλουν να συζητιέται, ότι δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση έχει “περιορισμένες αρμοδιότητες” και η Κομισιόν και οι ευρωτεχνοκράτες των Βρυξελλών είναι αυτοί που αποφασίζουν αν θα εφαρμοσθούν  ή όχι αναγκαία μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού λαού.

Με άλλα λόγια από τη μια “γείωσαν” τη δημόσια συζήτηση που μέχρι τότε περιστρεφόταν γύρω από εξωτερικούς και ανεξέλεγκτους παράγοντες  και  από την άλλη άφησαν μια χαραμάδα για να διαφανούν σημαντικά ζητήματα που δεν αφορούν μόνο τους ληστρικούς λογαρισμούς αλλά την εν γένει κακοδαιμονία της χώρας και αποτελούν “ταμπού” τόσο για την κυβέρνηση, όσο και για την αντιπολίτευση. Τα ζητήματα αυτά έχουν να κάνουν με την παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας ή κυριαρχικών δικαιωμάτων (σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποεί ο πρώην προέδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος[ii]) υπέρ της Ε.Ε. και τον “εξευρωπαϊσμό” της πολιτικής ζωής της χώρας μας, δηλαδή τη λήψη αποφάσεων σε θέματα εθνικής πολιτικής από κοινοτικά όργανα και η γενεσιουργός αιτία τους βρίσκεται στη  βασική – κι όχι πάντα ομολογημένη - παραδοχή από όλα τα κόμματα της ελληνικής πολιτικής σκηνής ότι “ανήκομεν” στη Ε.Ε. .

Η παραπάνω παραδοχή είναι η βάση της συναίνεσης στις επάλληλες ενοποιήσεις (τελωνειακή, νομισματική κ.α),  στη μεταφορά αρμοδιοτήτων στα ευρωπαϊκά όργανα (“εξευρωπαϊσμός”) και  στην ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, όσο καταστροφικές κι αν είναι οι συνέπειες τους για τη χώρα μας ( πρόσφατα παραδείγματα η διαχείριση της πανδημίας και οι κυρώσεις στη Ρωσία).  Δεν πρέπει λοιπόν να μας εκπλήσσει που η δημοκρατία μας έχει ευτελισθεί και έχει καταντήσει κενό γράμμα, τα πολιτικά κόμματα είναι ανυπόληπτα, όλοι οι θεσμοί βρίσκονται σε κρίση και η σήψη που αναδίδεται από την πολιτική ζωή διαχέεται και στην κοινωνία.  Όλα αυτά αποτελούν τις συνέπειες της μετατροπής μιας κυρίαρχης χώρας σε απομακρυσμένη επαρχία των Βρυξελλών που διοικείται από ένα ξένο κέντρο και τους άθλιους εγχώριους εκπροσώπους του.

 Ωστόσο ενώ η κρίση σε όλα τα επίπεδα είναι εμφανής, δεν είναι το ίδιο εμφανή και τα αίτια της. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η απώλεια  εθνικής κυριαρχίας και  η λήψη αποφάσεων από ξένα κέντρα συνδέθηκε με τα μνημόνια και όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από αυτά καλλιεργείται η αντίληψη ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις επανάκτησαν τη διακυβέρνηση της χώρας. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, από τη δεκαετία του 1990 η χώρα έχει μπει στον “αυτόματο πιλότο” και ακολουθεί την πορεία που καθορίζει η Κομισιόν, η νομοθετική παραγωγή της  βουλής έχει περιορισθεί στη μεταφορά ευρωπαϊκών οδηγιών και κατευθύνσεων στο εθνικό δίκαιο και οι κυβερνήσεις έχουν αναλάβει τον διαχειριστικό - διεκπεραιωτικό ρόλο υλοποίησης των αποφάσεων των Βρυξελλών, προσθέτοντας μόνο το δικό τους ύφος στην άσκηση δημόσιας εξουσίας. Στην πορεία αυτή,  τα μνημόνια δεν ήταν παρά ο επιταχυντής των εξελίξεων που διαψεύδοντας τις αυταπάτες περί της ανάπτυξης της χώρας εντός Ε.Ε και και τα ιδεολογήματα περί “δημοκρατικής Ευρώπης” έφεραν στο φως  με ιδιαίτερη ένταση προβλήματα που προϋπήρχαν και καταστάσεις που είχαν ήδη διαμορφωθεί .

Από τη σκοπιά αυτή, με αφετηρία τις παραδοχές που έκανε η κυβέρνηση με τα μέτρα ελάφρυνσης,   διατυπώνεται η άποψη ότι τα δεινά που υφίσταται σήμερα η ελληνική κοινωνία από τους ληστρικούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος οφείλονται στην παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας και στον “εξευρωπαϊσμό” και ότι τα ίδια αίτια ισχύουν και  για την  εν γένει κακοδαιμονία της χώρας μας. Τα θέματα αυτά αναλύονται σε δύο ενότητες:

Η πρώτη ενότητα αφορά την πρόσφατη ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος και εξετάζει ( α) πως φθάσαμε στους ληστρικούς λογαριασμούς ρεύματος, (β) ποιοι είναι οι υπεύθυνοι, (γ) ποια είναι η στάση του μόνου αντιευρωπαϊκού κόμματος στην ελληνική βουλή (δ) ποιες προτάσεις έχουν κατατατεθεί από τα κόμματα και (ε) σύνοψη των τελικών συμπερασμάτων.

Η δεύτερη ενότητα στηρίζεται στα συμπεράσματα της πρώτης και αναφέρεται (α) σε προηγούμενες ενοποιήσεις και στις συνέπειες τους στην ανάπτυξη της οικονομίας, (β) στο φαινόμενο του “εξευρωπαϊσμού και τις συνέπειες του, (γ) στην άποψη περί “κατοχής”, (δ) στην επίδραση του “εξευρωπαϊσμού” στη διαχείριση της πανδημίας,  (ε) στις ρωγμές του “εξευρωπαϊσμού”  και το “υπερόπλο” των κυβερνώντων και τέλος (στ) στον επίλογο για την ανάκτηση της ελπίδας και το όραμα για μια νέα Ελλάδα.

Η ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού συστήματος της χώρας μας

Από τη μεγαβατώρα των 6,71 ευρώ στους ληστρικούς λογαριασμούς και τη “ρήτρα αναπροσαρμογής”

Υπάρχει ένα ερώτημα που λογικά θα πρέπει να απασχολεί όλους τους εχέφρονες ανθρώπους που κατοικούν σ' αυτή τη χώρα και δεν πάσχουν από ασθενική μνήμη:  Πως φθάσαμε από τα 6,71 ευρώ που ήταν η τιμή της μεγαβατώρας το 2005,  να κοστίζει στον καταναλωτή 272,68 ευρώ τον Μάρτιο και  246,60 ευρώ  τον Απρίλιο του 2022, χωρίς μάλιστα τις πρόσθετες επιβαρύνσεις από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις που το 2005 δεν υπήρχαν.

Στο  ερώτημα αυτό, η απάντηση  βρίσκεται στη ριζική αναμόρφωση του ηλεκτροδοτικού συστήματος της χώρας μας προκειμένου να γίνει η ενοποίησή του και να ενταχθεί η χώρα μας στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η αναμόρφωση αυτή έγινε με τα τρία “ενεργειακά πακέτα” (δέσμες νομοθετικών μέτρων) της Ε.Ε που εκδόθηκαν από το 1996 έως το 2009[iii] και τα νομοθετικά μέτρα που ακολούθησαν το τρίτο «ενεργειακό πακέτο»[iv], βάσει των οποίων διαμορφώθηκε το «μοντέλο στόχος» (target model), δηλαδή το κοινό μοντέλο λειτουργίας και συναλλαγών που  έπρεπε να υιοθετήσουν οι επιμέρους εθνικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας ανά την Ευρώπη, ώστε να εναρμονιστεί η λειτουργία τους και να είναι δυνατή η σύζευξη, δηλαδή η ενοποίηση, των τιμών τους.

Η εφαρμογή αυτών των νομοθετικών μέτρων έφερε τον διαχωρισμό της ΔΕΗ σε τέσσερα τμήματα (παραγωγή, προμήθεια, δίκτυο μεταφοράς και δίκτυο διανομής), την αντικατάσταση του λιγνίτη από το φυσικό αέριο, τις σκανδαλώδεις επιδοτήσεις των ΑΠΕ, τη δημιουργία χονδρικής και λιανικής αγοράς με πολλούς προμηθευτές που απλά κερδοσκοπούν και δεν προσφέρουν τίποτα στη λειτουργία του ηλεκτροδοτικού συστήματος, τις διάφορες ακατανόητες ρήτρες  που περιέχονταν στα “ψιλά γράμματα” των συμβάσεων των “εναλλάκτικών προμηθευτών” και ήδη τυποποιήθηκαν στη ρήτρα αναπροσαρμογής και από την 1η Νοεμβρίου 2020  την εφαρμογή του target model, βάσει του οποίου λειτουργούν τέσσερεις συνολικά αγορές, οι τρεις  από το Χρηματιστήριο Ενέργειας  (Αγορά Επόμενης Ημέρας,  Ενδοημερήσια Αγορά,  Ενεργειακή Χρηματοπιστωτική Αγορά) και μια από τον ΑΔΜΗΕ ( η Αγοράς Εξισορρόπησης) και έχει πραγματοποιηθεί η σύζευξη τιμών (coupling) της ελληνικής χονδρικής αγοράς με τις Αγορές Επόμενης Ημέρας της Ιταλίας, της Βουλγαρίας και της Σλοβενίας.

Όλα αυτές οι διαρθρωτικές αλλαγές οδήγησαν στην αύξηση της  τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος  κατά περίπου 150% την περίοδο 2005 -2016 και εν συνεχεία - με τη λειτουργία του target model - στους τωρινούς ληστρικούς λογαριασμούς, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις φθάνουν ή και ξεπερνούν έναν μηνιαίο μισθό. Και οι συνέπειες αυτές δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν. Με τα μέτρα που λήφθηκαν από το 1999 μέχρι το 2011 το ηλεκτροδοτικό μας σύστημα, το οποίο είχε φτιαχτεί με χρήματα του ελληνικού λαού,  παραχωρήθηκε στις αγορές, ενώ ο έλεγχος της λειτουργίας του ανατέθηκε στη ΡΑΕ, που επί της ουσίας λογοδοτεί σε ένα κοινοτικό όργανο, τον  «Οργανισμό Συνεργασίας Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (“Agency for the Cooperation of Energy Regulators” - ACER) και όχι στην ελληνική κυβέρνηση.

Ωστόσο, με τη λειτουργία  του Χρηματιστηρίου Ενέργειας βάσει του “μοντέλου στόχου” (“target model”)  επήλθαν ακόμη μεγαλύτερες και ριζικότερες αλλαγές. Έκτοτε δεν έχουμε να κάνουμε με μια “απελευθερωμένη” εθνική αγορά, στην οποία η κυβέρνηση  έχει τη δυνατότητα να παρεμβαινει διορθωτικά ( αν βεβαίως διαθέτει την πολιτική βούληση), καθώς  το ηλεκτροδοτικό μας σύστημα μετατράπηκε σε τμήμα της “ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς” που οι κανόνες λειτουργίας της καθορίζονται κεντρικά από την Κομισιόν και τους ευρωτεχνοκράτες που την περιβάλλουν. Η μετατροπή αυτή συνεπάγεται τα εξής:

–        Ότι  η δυνατότητα διορθωτικής παρέμβασης της κυβέρνησης περιορίζεται στην εξεύρεση λύσεων βάσει του κρατικού προϋπολογισμού.

–         Ότι χρειάζεται έγκριση της Κομισιόν για να τροποποιηθούν οι κανόνες λειτουργίας  αυτής της αγοράς και

–         ότι όσο η Κομισιόν αδιαφορεί για τις αυξήσεις των τιμών ενέργειας,  οι κερδοσκόποι της αγοράς μπορούν να αισχροκερδούν “νόμιμα” και να ισχυρίζονται με θράσος ότι “πρόκειται για αγορά που λειτουργεί με συγκεκριμένο μοντέλο χρηματιστηριακό και πανευρωπαϊκό που δεν παραβιάζεται”[v].

Συμπερασματικά,  είναι η “ευρωπαϊκή πορεία” της χώρας μας που οδήγησε σε τεράστιες αυξήσεις της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος μεχρι το 2016 και  είναι η ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος, δηλαδή η παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στα ευρωπαϊκά όργανα, που επέφερε το τελειωτικό χτύπημα και οδήγησε στους ληστρικούς λογαριασμούς και στα δεινά που υφιστάμεθα σήμερα.


Οι υπεύθυνοι της αναμόρφωσης  του ηλεκτροδοτικού συστήματος της χώρας

Κατ' αρχάς, είναι πολλοί αυτοί που υποστηρίζουν ότι η αποκλειστική ευθύνη για τους ληστρικούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ανήκει στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς επί της υπουργίας Χατζηδάκη ξεκίνησε η λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι ευθύνεται το ίδιο η νυν κυβέρνηση με την προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ και σχεδόν κανείς δεν επιρρίπτει ευθύνες στα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, μεταξύ των οποίων και το ΚΚΕ. Αν ωστόσο δούμε προσεκτικότερα την πορεία που μας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση, θα πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η ευθύνη δεν ανήκει μόνο στις δύο τελευταίες κυβερνήσεις, ούτε αποκλειστικά στα κόμματα που κυβένησαν για τους εξής  λόγους:

Πρώτον: Γιατί το Χρηματιστήριο Ενέργειας είναι το επιστέγασμα της ριζικής αναμόρφωσης του ηλεκτροδοτικού συστήματος της χώρας μας, η οποία συντελέσθηκε σταθερά και με σχέδιο την τελευταία εικοσαετία και το σχέδιο αυτό εξυπηρετήθηκε με συνέπεια και προθυμία από όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις που αγνόησαν επιδεικτικά τις καταστροφικές συνέπειες που από νωρίς εκδηλώθηκαν.

Δεύτερον: Γιατί τέτοιου είδους μακρόχρονιες ριζικές αλλαγές δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς τη συναίνεση ολόκληρου του πολιτικού κόσμου, η οποία (συναίνεση) δεν είναι ανάγκη να εκδηλώνεται ρητά ως συγκατάνευση και μπορεί να συγκαλυφθεί με πολλούς τρόπους (π.χ να εμφανίζεται ως ηχηρή διαφοροποίηση σε επιμέρους επουσιώδη σημεία μαζί με σιωπηρή παραδοχή του πυρήνα των αλλαγών, ως “σιγή ασυρμάτου” ώστε οι αλλαγές και τα μέτρα να εφαρμόζονται χωρίς δημόσια συζήτηση, ως “αποσυσχέτιση” των αλλαγών από τα αποτελέσματά τους, ώστε να μην είναι ορατές οι καταστροφικές τους συνέπειες ή ακόμη και ως καταγγελτικός μαξιμαλισμός , ώστε πρακτικά να καθίσταται αδύνατη κάθε αντίδραση).

Όσον αφορά την ευθύνη των κυβερνήσεων της τελευταίας εικοσαετίας, αρκεί να βάλουμε σε χρονολογική σειρά τα μέτρα που εφαρμόστηκαν, για να διαπιστώσουμε  ότι όλες ανεξαιρέτως ακολούθησαν με συνέπεια την “ευρωπαϊκή πορεία” προς την ενοποίηση και η διαφοροποίησή τους έγκειται  σε ζητήματα που αφορούν είτε στην ταχύτητα εφαρμογής των μεταρρυθμιστικών μέτρων, είτε στη διαχείριση των προβλημάτων που δημιούργησε η εφαρμογή τους.  Στα πρώτα σαφώς εντάσσεται η κριτική που ασκεί σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση ως προς τη “βίαιη απολιγνιτοποίηση” σε αντίθεση με την πολιτική της “ομαλής απολιγνιτοποίησης” που αυτός ακολούθησε όταν ήταν στην κυβέρνηση, ενώ στα δεύτερα - δηλαδή στη διαχείριση των προβλημάτων που προκαλεί η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων - εντάσσεται η τύχη της ΔΕΗ και ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει εντός της απελευθερωμένης αγοράς. Το τελευταίο αυτό θέμα αποτελέσε αιτία οξύτατων αντιπαραθέσεων:

- Το 2014 για το σχέδιο της κυβερνησης Σαμαρά για τη “μικρή ΔΕΗ ”, το οποίο προέβλεπε τη δημιουργία μιας νέας εταιρείας, στην οποία θα εκχωρείτο το 30% του παραγωγικού δυναμικού και του πελατολογίου της ΔΕΗ προκειμένου να διατεθει μέσω διεθνούς διαγωνισμού σε ιδιώτες επενδυτές. Το σχέδιο αυτό, το οποίο απαντούσε σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης στο διπλό “πρόβλημα” του μονοπωλίου των λιγνιτών από τη ΔΕΗ και το άνοιγμα της λιανικής, ψηφίστηκε μεν, αλλά δεν εφαρμόσθηκε λόγω της εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ το 2015.

-Το 2018 για το νομοσχέδιο της “αποεπένδυσης” που έφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της Μελίτης Φλώρινας και της Μεγαλόπολης Αρκαδίας, το οποίο ήταν η απάντηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στο ακόμη άλυτο “πρόβλημα” του μονοπωλίου της ΔΕΗ στους λιγνίτες. Κι αυτό ψηφίσθηκε, αλλά επίσης δεν εφαρμόσθηκε και ήδη οι μονάδες αυτές έχουν επιστρέψει στα περιουσιακά στοιχεία της ΔΕΗ.

- Το 2021 για την Αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου (ΑΜΚ)  της ΔΕΗ κατά 750 εκατομμύρια ευρώ, στην οποία -  με απόφαση του Υπερταμείου, στο οποίο παραχώρησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τη ΔΕΗ -  δεν  συμμετείχε το Δημόσιο με αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού του από 51,23% σε 34,12%.


Οι αντιπαραθέσεις αυτές, παρότι οξύτατες, ήταν ελάχιστα ουσιαστικές  για τους εξής λόγους:

(α) Γιατί το ενδιαφέρον των πολιτικών κομμάτων για την τύχη της ΔΕΗ εκδηλώθηκε πολύ όψιμα και συγκεκριμένα καθυστέρησε πάνω από μια δεκαετία.  Οι αποφάσεις που καθόρισαν το μέλλον της  και εγκαθίδρυσαν τη λειτουργία της απελευθερωμένης αγοράς λήφθησαν στα τέλη του 20ου αιώνα και άρχισαν να υλοποιούνται την πρώτη δεκαετία του 21ου, με κυριότερη από αυτές τον λειτουργικό και νομικό διαχωρισμό της ΔΕΗ από τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, τα οποία  αποτελούν τεράστιες επενδύσεις που έγιναν με χρήματα του ελληνικού λαού.  Όταν πλέον το 2014 άνοιξε  η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ , αφορούσε την τύχη των τμημάτων που είχαν απομείνει (παραγωγή, προμήθεια), ενώ μέσω του διαχωρισμού της είχε ήδη διαμορφωθεί η “απελευθερωμένη” αγορά με τη λειτουργία του συστήματος mandatory pool, η Ελλάδα, αν και στη μέγγενη των μνημονίων, είχε καταστεί eldorado για τους επενδυτές ΑΠΕ και το ηλεκτρικό ρεύμα είχε γίνει ήδη πανάκριβο.

(β) Γιατί στις αντιπαραθέσεις αυτές – παρά τις μεγαλοστομίες που λέγονταν – δεν αμφισβητήθηκαν ούτε κατ' ελάχιστο οι μεταρρυθμίσεις που είχαν ήδη συντελεσθεί και θεωρούνταν δεδομένες από τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

(γ) Γιατί  αποσκοπούσαν σε μικροκομματικά οφελη, όπως ξεκάθαρα αποδείχθηκε από την εναλλαγή ρόλων που ακολούθησε, η οποία ανέδειξε τη ρηχότητα αλλά και τη γελοιότητα της πολιτικής μας ζωής. Έτσι, στην αντιπαράθεση του 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση κατηγορούσε την κυβέρνηση Σαμαρά για “εθνικό έγκλημα” και ξεπούλημα της ΔΕΗ, το 2018 η Ν.Δ. (με αγορητή τον Σκρέκα) κατηγόρησε για το ίδιο έγκλημα την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και το 2021 οι ρόλοι πάλι άλλαξαν και ο ΣΥΡΙΖΑ με την ίδια φρασεολογία κατηγόρησε την κυβέρνηση για την ΑΜΚ που μείωσε το ποσοστό του δημοσίου, η οποία – σημειωτέον - αποφασίστηκε από το Υπερταμείο, στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση παραχώρησε τη ΔΕΗ.

Με άλλα λόγια,  οι αντιπαραθέσεις αυτές αποτελούν εφαρμογή της τακτικής της ηχηρής διαφοροποίησης σε επιμέρους σημεία και της σιωπηρής παραδοχής του πυρήνα των αλλαγών και πολύ δικαιολογημένα χαρακτηρίστηκαν ως κάλπικες από το ΚΚΕ. Ωστόσο “κάλπικος” θα πρέπει να χαρακτηρισθεί κι ο αντιευρωπαϊσμός του ΚΚΕ, γιατι όπως δείχνουν τα γεγονότα εξαντλείται σε αντιευρωπαϊκή ρητορεία και απαρίθμηση των “σταδίων απελευθέρωσης”, ενώ συμμετέχει ενεργά στην επιχείρηση αποσιώπησης και συγκάλυψης των συνεπειών της νέας ενοποίησης.


Η στάση του μόνου “αντιευρωπαϊκού” κόμματος της ελληνικής βουλής απέναντι στην ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος

Το ΚΚΕ, όπως καυχιέται, είναι το μόνο κόμμα της ελληνικής βουλής που καταψήφισε τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Συνεπώς η στάση του απέναντι στις “ενοποιήσεις” έχει ιδιαίτερο πολιτικό βάρος, γιατί είναι το μόνο κόμμα με σταθερή παρουσία στη βουλή, το οποίο υποτίθεται ότι μπορεί να κάνει τη διαφορά και να πει την αλήθεια στον ελληνικό λαό για τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών κέντρων.

Ωστόσο το ΚΚΕ, όχι μόνο δεν προειδοποίησε τον ελληνικό λαό για την ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος και δεν προσπάθησε να την αποτρέψει πριν πραγματοποιηθεί, αλλά συνειδητά υποβάθμισε το θέμα αυτό και συνεχίζει να το υποβαθμίζει μέχρι σήμερα. Χαρακτηριστική είναι η στάση του το 2018, κατά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν  η ίδρυση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Τότε, θεώρησε ως μέγιστης σημασίας θέμα την αλλαγή του ποσοστού απαρτίας των γενικών συνελεύσεων των πρωτοβάθμισων σωματείων από το 1/3 που ήταν μέχρι τότε, στο 1/2 όταν αφορά την κήρυξη απεργίας και έριξε όλο το βάρος της αντιπαράθεσης στη διάταξη αυτή, ενώ υποβάθμισε το θέμα της ίδρυσης του Χρηματιστηριου ενέργειας και δεν αναφέρθηκε κάν στην ένταξη της χώρας μας στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας[vi]. 

Η σύγκριση της σοβαρότητας των δύο αυτών θεμάτων κατατάσσει την ηγεσία του ΚΚΕ ή στους ανόητους ή στους πονηρούς υποκριτές. Το πρώτο όμως πολύ δύσκολο να ισχύει καθώς η ηγεσία του ΚΚΕ και τις διαστάσεις των αλλαγών που έρχονταν γνώριζε και τις συνέπειες - κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές – της ενοποίησης του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος αντιλαμβανόταν[vii]. Συνεπώς  θα πρέπει να δεχθούμε ότι ισχύει το δεύτερο. Ότι δηλαδή η ηγεσία του ΚΚΕ, γνωρίζοντας τις συνέπειες και θέλοντας να αποφύγει ουσιαστικές αντιπαραθέσεις,  προτίμησε να ακολουθήσει την τακτική της “σιγής ασυρμάτου” για το Χρηματιστήριο Ενέργειας και γι' αυτό υποβάθμισε συνειδητά τη σοβαρότητά του, συνεχίζοντας να μιλά για ένα ακόμη στάδιο “ιδιωτικοποίησης” και “απελευθέρωσης”.

Το παραπάνω συμπέρασμα ενισχύεται και από το ακόλουθο χαρακτηριστικό στο δημόσιο λόγο του: Το ΚΚΕ αποφεύγει συστηματικά και σταθερά τη χρήση των όρων  “ενοποίηση”, “ενεργειακή ένωση” και “Ενιαία ευρωπαϊκή Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας”, παρότι η “ενεργειακή ένωση” είναι  πραγματικότητα και η ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που έχει δημιουργηθεί στηρίζεται σε κοινό μοντέλο λειτουργίας και σε σύζευξη (ενοποίηση) των τιμών μεταξύ των εθνικών αγορών. Προφανώς αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι όροι αυτοί αφενός προκαλούν δυσάρεστους συνειρμούς γιατί παραπέμπουν στις καταστροφικές συνέπειες της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης για τη χώρα μας, αφετέρου δημιουργούν καθήκοντα σύγκρουσης που θέλει να αποφύγει το ΚΚΕ και γι' αυτό υποβαθμίζει το θέμα της υιοθέτησης του target model, θεωρώντας το ως συνέχεια και στάδιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Και οι  παραπάνω διαπιστώσεις δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν.Το  ΚΚΕ, παρά την αντιευρωπαϊκή του ρητορεία, σε κρίσιμες στιγμές πήρε θέση υπέρ της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας, όπως φαίνεται από τις χαρακτηριστικές  δηλώσεις της πρώην Γενικής Γραμματέως του, Αλέκας Παπαρήγα το 2012, ότι “είτε με ευρώ, είτε με δραχμή, ο λαός είναι χρεοκοπημένος” και ότι “η λύση έξω από το ευρώ στις παρούσες συνθήκες είναι καταστροφική”[viii].  Η στάση αυτή μάλιστα δεν είναι περιστασιακή. Σύμφωνα με την πολιτική απόφαση του 20ου Συνεδρίου του[ix], η αποδέσμευση από την Ε.Ε πρέπει να γίνει ταύτόχρονα με τη “λαϊκή εξουσία” και μάλιστα χωρίς ενδιάμεσα στάδια, καθώς στην ίδια απόφαση διευκρινίζεται ότι “η καπιταλιστική Ελλάδα με «εθνικό νόμισμα» δεν συνιστά ρήξη προς όφελος του λαού”.

Εν ολίγοις, το συμπέρασμα είναι ότι το ΚΚΕ έχει παραπέμψει στις “ελληνικές καλένδες” το ζήτημα της αποδέσμευσης από την Ε.Ε  και είναι συνυπεύθυνο όχι μόνο για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, αλλά και για την ευτέλεια και την αναξιοπιστία της πολιτικής ζωής της χώρας μας λόγω της υποκρισίας του και της συγκαλυμμένης συναίνεσής του.

Oι προτάσεις των κομμάτων για την αντιμετώπιση των ληστρικών λογαριασμών

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ[x]

Περιλαμβάνει τα ακόλουθα πέντε “άμεσα” (όπως τα χαρακτηρίζει) μέτρα:

–        Επιβολή πλαφόν για ένα χρόνο στα τιμολόγια της ΔΕΗ και  μετατροπή των κυμαινόμενων σε σταθερά συμβόλαια.

–        Επιβολή από τη ΡΑΕ πλαφόν στην Αγορά Επόμενης Ημέρας.

–        Μεγάλη μείωση του πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής του 100% και  μετατροπή όλων των συμβολαίων υποχρεωτικά σε σταθερά.

–        Ενεργοποίηση της προθεσμιακής αγοράς και

–        Μείωση του ΕΦΚ και του ΦΠΑ.

Από τα μέτρα αυτά , τα τρία πρώτα  (επιβολή πλαφόν στα τιμολόγια της ΔΕΗ, επιβολή πλαφόν από τη ΡΑΕ στην Αγορά Επόμενης Ημέρας και  μετατροπή όλων των συμβολαίων υποχρεωτικά σε σταθερά) μόνο “άμεσα” δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν.  Συνιστούν ρυθμιστικές παρεμβάσεις στους κανόνες της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της κυβέρνησης  και για να εφαρμοσθούν θα πρέπει να τα εγκρίνει η Κομισιόν και επιπλέον να συναινέσουν οι άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς  ( ΡΑΕ,   ΔΕΗ,  Υπερταμείο στο οποίο έχει ενταχθεί η ΔΕΗ  και  Χρηματιστήριο Ενέργειας).

Το τέταρτο μέτρο (ενεργοποίηση της προθεσμιακής αγοράς) επίσης δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία της κυβέρνησης και για την εφαρμογή του θα πρέπει να συναινέσει το Χρηματιστήριο Ενέργειας, καθως με δική του εισήγηση έχουν επιβληθεί από τη ΡΑΕ περιορισμοί στη σύναψη διμερών συμβολαίων . Η  αιτιολογία γι' αυτούς τους περιορισμούς, οι οποίοι  αποτελούν βασικό παράγοντα της αύξησης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ότι “αν εκτός από τις ΑΠΕ που μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο σύστημα κατά ποσοστό 20 – 25%, προστεθούν κατά 80% και διμερή συμβόλαια, τότε η αγορά πρακτικά εξαφανίζεται”. 

Το πέμπτο μέτρο (μείωση του ΕΦΚ και του ΦΠΑ) είναι το μόνο που δεν συνιστά  ρυθμιστική παρέμβαση και τουλάχιστον ως προς το σκέλος του  συντελεστή ΕΦΚ  ανήκει στην αρμοδιότητα της κυβέρνησης, ωστόσο δύσκολα μπορεί να γίνει πιστευτό ότι η ελληνική κυβέρνηση (όποια κι αν είναι αυτή) θα προχωρήσει στη μείωσή τους, χωρίς να έχει την έγκριση της Κομισιόν.

Συμπερασματικά, τα μέτρα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανήκουν στην αρμοδιότητα της ελληνικής κυβέρνησης και η ουσία που συνειδητά αποκρύπτει είναι ότι για να εφαρμοσθούν χρειάζεται είτε έγκριση,  είτε σύγκρουση με την Κομισιόν και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς. Όσον αφορά δε τη σύγκρουση, δύσκολο να υποτεθεί ότι είναι στον προσανατολισμό του καθώς η βασική κριτική που έχει απευθύνει μέχρι τώρα στην Κομισιόν για το θέμα της διαχείρισης της ενεργειακής κρίσης είναι ότι “την βρήκε απροετοίμαστη”.

 Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝ.ΑΛ[xi]

Το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝ.ΑΛ  προτείνει την επιβολή πλαφόν 10% στη λιανική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με αυτά που πλήρωναν οι καταναλωτές πριν ξεκινήσει η ενεργειακή κρίση, την  έναρξη της οποίας τοποθετεί χρονικά την 1.5.2021. Επίσης η πρότασή του περιλαμβάνει την απαγόρευση διακοπής ρεύματος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, στην περίπτωση που τους επιβάλλεται χρέωση που υπερβαίνει το πλαφόν του 10%, καθώς και τη δυνατότητα ρύθμισης σε 240 δόσεις για τα χρέη που έχουν συσσωρευτεί από λογαριασμούς ρεύματος από 1.5.2021.

Το “θετικό” αυτής της πρότασης, όπως τη διαφημίζει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝ.ΑΛ., Νίκος Ανδρουλάκης, είναι ότι είναι άμεσα εφαρμόσιμη γιατί “το πλαφόν στη λιανική τιμή” είναι στην εργαλειοθήκη της Κομισιόν και δεν χρειάζεται ειδική έγκριση, όπως το πλαφόν στη χονδρική και όπως υποστηρίζει, “το μόνο που μένει είναι να μάθει ο καταναλωτής πως θα επιμεριστεί το κόστος μεταξύ του καταναλωτή, του κράτους και των παραγωγών”[xii].

Συμπερασματικά η πρόταση αυτή κινείται στο ίδιο πλαίσιο με την κυβέρνηση και προτείνει μια διαφορετική εκδοχή των δικών της μέτρων ελάφρυνσης.

Η πρόταση του ΜΕΡΑ 25[xiii]

Το ΜΕΡΑ25 με τροπολογία που κατέθεσε στις 6.4.2022 πρότεινε να ανασταλούν έως τις 30.6.2022 οι διακοπές στην παροχή ηλεκτροδότησης λόγω οφειλών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις βάσει εισοδηματικών κριτήρίων, ενώ, από το βήμα της βουλής,  στήριξε το αίτημα της πρωτοβουλίας πολιτών "Ρεύμα για όλους" για διεξαγωγή δημοψηφίσματος με μοναδικό ερώτημα την κατάργηση ή όχι του Χρηματιστηρίου Ενέργειας[xiv].

Το ενδιαφέρον στη θέση του ΜΕΡΑ25 είναι ότι εντοπίζει το πρόβλημα στη λειτουργία καρτέλ από τέσσερεις ολιγάρχες[xv] (Μυτιληναίο, Βαρδινογιάννη, Λάτση και Περιστέρη, μαζί με την CVC Capital που ελέγχει την ιδιωτικοποιημένη ΔΕΗ) και στην κυβέρνηση, και όχι στην ενοποίηση, την οποία  αγνοεί στον πολιτικό του λόγο. Ωστόσο, αν υποτεθεί ότι η χώρα μας ξαφνικά αποκτούσε φιλολαϊκή κυβέρνηση, το κύριο πρόβλημά της για να βρει λύση στους ληστρικούς λογαριασμούς δεν θα ήταν οι ολιγάρχες της ενέργειας, τους οποίους θα μπορούσε να “ξεδοντιάσει” με νομοθετική ρύθμιση, αλλά η σύγκρουσή της με την Κομισιόν και τους εμπλεκόμενους φορείς που δεν θα της αναγνώριζαν αυτήν την αρμοδιότητα.

Συμπερασματικά, το ΜΕΡΑ25 αποσιωπά το πρόβλημα που δημιουργεί η ενοποίηση, κι αυτό εξηγείται από το γεγονός  ότι ανήκει στους ένθερμους υποστηρικτές της πράσινης ανάπτυξης και της  ενεργειακής πολιτικής της Κομισιόν.

Η πρόταση του ΚΚΕ[xvi]

Το ΚΚΕ, σε αντίθετη κατεύθυνση από το ΜΕΡΑ25, εστιάζει την κριτική του στην “Ευρωενωσιακή πολιτική της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας” και την “πράσινη μετάβαση” και τα μέτρα που προτείνει είναι:

–        Η άμεση και πλήρης επαναλειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, χωρίς τις δεσμεύσεις του χρηματιστηρίου ρύπων, που αυξάνουν τεχνητά την τιμή του λιγνίτη.

–        Η κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.

–        Η απόσυρση της χώρας από τις κυρώσεις της ΕΕ προς τη Ρωσία.

Επίσης  με τροπολογία που κατέθεσε στις 6.5.2022 σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας ζήτησε να καταργηθούν “τώρα”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: 1) Η ρήτρα αναπροσαρμογής, 2) το Χρηματιστήριο Ενέργειας, 3) το ειδικό τέλος για τη Μείωση Εκπομπών Αερίων Ρύπων,  4) ο ΦΠΑ και οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης στις υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.

Ωστόσο και το ΚΚΕ παραλείπει οποιαδήποτε αναφορά στην ενοποίηση και στα προβλήματα που δημιουργεί, με συνέπεια ο πολιτικός του λόγος να στερείται αιχμής και η αντιευρωπαϊκή ρητορεία του να μήν είναι παρά κούφια λόγια. Πρόκειται για την εφαρμογή της τακτικής του καταγγελτικού μαξιμαλισμού, η οποία δείχνει μεν τον στόχο, αλλά όχι τον δρόμο για να φθάσουμε σ' αυτόν, με συνέπεια ο στόχος να φαίνεται άπιαστος και κάθε προσπάθεια για την προσέγγισή του μάταιη και μόνο για την τιμή των όπλων.

Η πρόταση της “Ελληνικής Λύσης”

Τέλος η  πρόταση της “Ελληνικής Λύσης”, η οποία έχει διατυπωθεί αποσπασματικά,  περιλαμβάνει την άμεση εξόρυξη υδρογονανθράκων, την επαναλειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και την κατασκευή πυρινικών εργοστασίων, ενώ δεν γίνεται καμια αναφορά στην ενοποίηση και στις περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης της ελληνικής κυβέρνησης στο πρόβλημα των ληστρικών λογαριασμών.

Συμπερασματικά, οι παραπάνω προτάσεις, οι οποίες λογικά θα αποτελέσουν μέρος του προγράμματος κάθε κόμματος στις επικείμενες εκλογές, εξυπηρετούν πρωτίστως επικοινωνιακούς στόχους. Τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι ο κενός περιεχομένου πολιτικός λόγος και η αποδοχή της υποτέλειας στα ευρωπαϊκά κέντρα. Τα χαρακτηριστικά αυτά μαζί με την έλλειψη οράματος για ένα καλύτερο μέλλον αποτελούν τα τρία κύρια προβλήματα της πολιτικής ζωής της χώρας μας, τα οποία απονομιμοποιούν στη συνείδηση ολοένα και μεγαλύτερης μερίδας των πολιτών την πολιτική και τα κόμματα.


Συνοψίζοντας:

1.      Χάρη στα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης για την ελάφρυνση των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος, η συζήτηση μεταφέρθηκε από τις έκτακτες συνθήκες (ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία) που υποτίθεται ότι ευθύνονταν για τις αυξήσεις στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, στην πραγματική αίτια των ληστρικών λογαριασμών που είναι  η λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενεργειας βάσει του “μοντέλου στόχου” (target model).

2.      Με τη λειτουργία του μοντέλου στόχου  έγινε η ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος , η οποία αποτελεί το επιστέγασμα των μεταρρυθμίσεων  που συντελέσθηκαν την τελευταία εικοσαετία και οδήγησαν στην αύξηση της  τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος  κατά περίπου 150% την περίοδο 2005 -2016 και εν συνεχεία - με τη λειτουργία του target model - στους τωρινούς ληστρικούς λογαριασμούς.

3.      Με την ενοποίηση  παραχωρήθηκε στην Κομισιόν η αρμοδιότητα να καθορίζει τους κανόνες λειτουργίας του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος,  με συνέπεια  η κυβέρνηση να έχει – θεσμικά και πρακτικά  – περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης (επί της ουσίας μόνο όσες τις επιτρέπει  ο κρατικός προϋπολογισμός) και να πρέπει να λάβει άδεια από την Κομισιόν, προκειμένου να  εφαρμοσθούν στοιχειώδη μέτρα ελάφρυνσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

4.      Συμπερασματικά το πρόβλημα των ληστρικών λογαριασμών είναι ουσιαστικά πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας και τα πραγματικά αίτια του αποσιωπώνται από όλα τα κόμμάτα για να μην αμφισβητηθεί η “ευρωπαϊκή” πορεία της χώρας.


Τα αίτια της κακοδαιμονίας της χώρας μας:  Παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας – εξευρωπαϊσμός και υποτέλεια

Τα ολέθρια αποτελέσματα των ενοποιήσεων

Η ενοποίηση του ηλεκτροδοτικού μας συστήματος δεν είναι η πρώτη ενοποίηση με ολέθρια αποτελέσματα. Από την ένταξή μας στην Ε.Ε (τότε ΕΟΚ) μέχρι σήμερα έχουν γίνει πολλές ενοποιήσεις με παρόμοιες συνέπειες, των οποίων όμως τα ολέθρια αποτελέσματα δεν συζητήθηκαν καθόλου ή δεν συζητήθηκαν επαρκώς, είτε γιατί πραγματοποιήθηκαν την εποχή που η “ευρωπαϊκή ιδέα” ενέπνεε  αισιοδοξία για την ανάπτυξη της  ελληνικής οικονομίας και θεωρήθηκαν αναγκαία θυσία για τον “εκσυγχρονισμό” της χώρας, είτε γιατί ουδέποτε μελετήθηκαν, είτε τέλος γιατί συνειδητά δεν συνδέθηκαν με την κακή πορεία της οικονομίας, προκειμένου να μην επηρεάσουν αρνητικά την “ευρωπαϊκή πορεία” ενοποίησης.

Τέτοιες περιπτώσεις είναι:  Η τελωνειακή ενοποίηση, η οποία οδήγησε σε μαρασμό παραδοσιακούς κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, στην αποβιομηχάνιση και σε απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας. Η εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, η οποία μετέτρεψε τη χώρα από εξαγωγέα σε εισαγωγέα αγροτικών προϊόντων[xvii]. Η εφαρμογή του ΦΠΑ, η οποία οδήγησε στην αύξηση των ενδοκοινοτικών εισαγωγών και στη μετατροπή βιοτεχνιών σε εισαγωγείς με απώλεια πάλι θέσεων εργασίας. Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση, η οποία αποτέλεσε την χαριστική βολή για την ελληνική οικονομία και τελικά οδήγησε στη χρεοκοπία. Η  “απελευθέρωση” των επαγγελμάτων, η οποία υποτίθεται ότι θα οδηγούσε στην αύξηση του ΑΕΠ και το μόνο ορατό αποτέλεσμά της  ήταν η φτωχοποίηση επιστημόνων και ελεύθερων επαγγελματιών.

Οι ολέθριες συνέπειες της “ευρωπαϊκής πορείας” καταγράφονται στην έκθεση Πισσαρίδη[xviii], η οποία κατά λέξη αναφέρει :  “..... Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε έντονα την περίοδο 1961 -1980 με πραγματικό ετήσιο ρυθμό που ξεπέρασε το 6,5%, την οποία ακολούθησε μια περίοδος βραδείας ανάπτυξης 1981 – 1994 με μέσο ετήσιο ρυθμό γύρω στο 0,8%. Στη συνέχεια η σύγκλιση τα πρώτα χρόνια ένταξης στη νομισματική ένωση σηματοδότησαν μια περίοδο ταχείας, αλλά μη διατηρήσιμης μεγέθυνσης με μέσο ετήσιο ρυθμό στο 3,5%, την οποία διαδέχθηκε η περίοδος της ελληνικής κρίσης χρέους από το 2009 με μέσο ρυθμό ετήσιας συρρίκνωσης γύρω στο -2,2%....” .Ωστόσο  η Επιτροπή Πισσαρίδη δεν θέλει να δει την πραγματικότητα κι όπως εύστοχα σχολιάζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Κώστας Λαπαβίτσας[xix], “....Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται την τεράστια αυτή διαφορά ως μια απόδειξη της αδυναμίας της Ελλάδας να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που πρόσφερε η ένταξη στην ΕΕ το 1981.Η πιθανότητα να συμβαίνει το αντίθετο δεν απασχολεί καθόλου την Επιτροπή. Οποιοσδήποτε καλόπιστος οικονομολόγος βλέποντας τη σύγκριση θα σκεφτόταν ότι το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ και ΟΝΕ, αντί να προσφέρει ευκαιρίες, ίσως να συνέβαλε στην αντιστροφή της προηγούμενης αναπτυξιακής δυναμικής. Η ένταξη σηματοδότησε την απαρχή μιας αποτυχίας ιστορικού μεγέθους που θα καθορίσει την πορεία της Ελλάδας τις επόμενες δεκαετίες....”

Και πράγματι πρόκειται για μια αποτυχία ιστορικού μεγέθους, η οποία οφείλεται στην απαρέγκλιτη   προσήλωση του πολιτικού κόσμου στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και στον “εξευρωπαϊσμό”, με ολέθριες συνέπειες για τον ελληνικό λαό.

Ο “εξευρωπαϊσμός” της πολιτικής ζωής

Ο όρος “εξευρωπαϊσμός” (europeanization) χρησιμοποιείται για να συνοψίσει τις επιπτώσεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης πάνω στις βασικές εθνικές πολιτικές[xx] και υποδηλώνει τη διαδικασία κατά την οποία οι πολιτικές σε εθνικό επίπεδο διαμορφώνονται από ευρωπαϊκά όργανα[xxi]. Στη χώρα μας ο “εξευρωπαϊσμός” ταυτίστηκε με τον “εκσυγχρονισμό”, το γνωστό ιδεολόγημα της κυβέρνησης Σημίτη, ο οποίος προωθήθηκε ως τεχνοκρατικό σχέδιο που υποτίθεται ότι αποσκοπούσε στη βελτίωση των υποδομών της χώρας, παρά σε κοινωνικοπολιτικούς μετασχηματισμούς.

Η διαδικασία του  “εξευρωπαϊσμού” ξεκίνησε με αργό ρυθμό τη δεκαετία του 1980 και επιταχύνθηκε την επόμενη δεκαετία. Mε το πρόσχημα του “εκσυγχρονισμού” από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η χώρα μπήκε στον “αυτόματο πιλότο” με την πορεία της να καθορίζεται από τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων, το νομοθετικό έργο της βουλής να αφορά κατά κύριο λόγο τη μεταφορά ευρωπαϊκών οδηγιών και κατευθύνσεων στην εθνική νομοθεσία  και  οι κυβερνήσεις να περιορίζονται σε διαχειριστικό – διεκπεραιωτικό ρόλο[xxii]. Σταδιακά η πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων (ΠΑΣΟΚ – ΝΔ)  εκφυλίσθηκε σε ανταγωνισμό ποιο κόμμα εκπροσωπεί και εφαρμόζει αποτελεσματικότερα την ευρωπαϊκή πολιτική  και τελικά, μπροστά στον “κίνδυνο” εκτροπής από την ευρωπαϊκή πορεία, εξελίχθηκε σε πλήρη σύγκλίση και τα οδήγησε σε συγκυβέρνηση.

Βασικό εργαλείο για την αποδοχή του “εξευρωπαϊσμού” από τον πολιτικό κόσμο ήταν οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, ιδιαίτερα αυτές που δίνονταν στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων. Με τα κεφάλαια αυτά, τα οποία διαχειρίστηκαν τα δύο μεγαλύτερα κόμματα για να διατηρούν την εκλογική τους πελατεία και να εναλάσσονται στην κυβέρνηση,  εκμαυλίστηκαν συνειδήσεις, στήθηκε το ιδεολόγημα ότι η Ελλάδα “αποτελεί και θα αποτελεί καθαρό λήπτη κοινοτικών χρημάτων” , φτιάχτηκαν νέα “τζάκια” και δημιουργήθηκε  στρατιά “Ευρωπαίων πολιτών” που διορίσθηκαν σε καίριες θέσεις για να στηρίξουν το αφήγημα της “ισχυρής Ελλάδας του ευρώ”, το οποίο αποδείχθηκε ολέθριο για την ελληνική κοινωνία. Η κύρια ευθύνη προφανώς ανήκει στα “κόμματα εξουσίας”, ωστόσο μέρος αυτής αναλογεί και  στα υπόλοιπα κόμματα,  είτε γιατί συμμετείχαν ενεργά στη στήριξη του εν λόγω αφηγήματος λόγω αλληθωρισμού και μικρότερων αλλά σημαντικών απολαβών, είτε γιατί το ανέχθηκαν προς αποφυγή συγκρούσεων (ΚΚΕ).

Τα παραπάνω αφηγήματα κατέρρευσαν θεαματικά με τα μνημόνια, ωστόσο η “βρώμικη” δουλειά είχε γίνει, ο “εξευρωπαϊσμός” ρίζωσε  και μέχρι σήμερα κυριαρχεί.

Μνημόνια – συναίνεση ή “κατοχή”

Πολλοί εντοπίζουν την απαρχή της απώλειας  εθνικής κυριαρχίας στα μνημόνια και  μιλούν για “κατοχή”. Ωστόσο όσοι  πρεσβεύουν αυτήν την άποψη δεν λαμβάνουν υπόψη τους ότι (α) η  παραχώρηση  εθνικής κυριαρχίας (ή κυριαρχικών αρμοδιοτήτων)  ξεκίνησε με την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε (τότε ΕΟΚ) και τις επάλληλες ενοποιήσεις, (β) ο “εξευρωπαϊσμός” είχε κυριαρχήσει πολύ πριν τα μνημόνια και από τη δεκαετία του 1990 το κύριο νομοθετικό έργο της βουλής ήταν η μεταφορά στην εθνική νομοθεσία ευρωπαϊκών οδηγιών και κατευθύνσεων και (γ) οι μεταρρυθμίσεις που επέβαλαν τα μνημόνια  δεν ήταν παρά αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων που οι κυβερνήσεις  καθυστερούσαν να εφαρμόσουν[xxiii] λόγω ισχυρών κοινωνικών αντιδράσεων και πιέσεων.

Με άλλα λόγια, τα μνημόνια λειτούργησαν ως επιταχυντής εξελίξεων και έφεραν στο φως προβλήματα και καταστάσεις που προϋπήρχαν, αλλά κρύβονταν επιμελώς πίσω από τα ιδεολογήματα του “εκσυγχρονισμού” και της “ισχυρής Ελλάδας του ευρώ”.
 
“Εξευρωπαϊσμός” και Πανδημία

Αναμφισβήτητα  η διαχείριση της πανδημίας φέρει τη σφραγίδα της  κυβέρνησης Μητσοτάκη και γι'  αυτό και είδαμε να εφαρμόζεται ό,τι πιο αντιλαϊκό, αντιδημοκρατικό και βάρβαρο μέτρο γινόταν. Ωστόσο οι βασικές αποφάσεις και κατευθύνσεις έρχονταν απευθείας από τις Βρυξέλλες, οι οποίες αποφάσισαν ότι ο εμβολιασμός θα είναι το κύριο όπλο κατά της πανδημιας,  χορήγησαν προσωρινές άδειες κυκλοφορίας των εμβολίων, παρήγγειλαν “αδιευκρίνιστες” ποσότητες εμβολίων για κάθε κράτος- μέλος  και υπέγραψαν – με εντελώς αδιαφανείς διαδικασίες -  για λογαριασμό όλων των κρατών – μελών συμβάσεις με τις φαρμακευτικές, των οποίων το περιεχόμενο δεν έχει ακόμη γνωστοποιηθεί επισήμως.   Επιλέον η Κομισιόν από πολύ νωρίς έδωσε το σύνθημα για τη λογοκρισία και το κυνήγι των “συνομωσιολόγων” καθώς αναγόρευσε σε ιδιαίτερο καθήκον των ευρωπαϊκών θεσμών  “την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης”, όπως κομψά  έθεσε το ζήτημα η πρόεδρος της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν[xxiv], το οποίο στην Ελλάδα μεταφράστηκε από τον πρωθυπουργό μας ως “αντιμετώπιση των ψεκασμένων”.

Αλλά  δεν είναι μόνο τα εμβόλια και η λογοκρισία.  Από την αρχή της πανδημίας η Κομισιόν πήρε μέτρα που επί της ουσίας “προκαθόριζαν” τις συνέπειες του κορονοϊού στην οικονομία και την κοινωνία κι αυτό φαίνεται από το“Χρονοδιάγραμμα δράσης” της Ε.Ε .  Στις 2 Μαρτίου 2020 συστάθηκε η επιτροπή αντιμετώπισης του κορονοϊού για τον συντονισμό των κρατών – μελών σε τρεις τομείς (ιατρικός τομέας,  τομέας μεταφορών και  οικονομικός τομέας) με επικεφαλής τους πέντε αρμόδιους επιτρόπους. Στις 13 Μαρτίου η Κομισιόν ανακοίνωσε το πλαίσιο αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, ενώ στις 17 Μαρτίου συγκροτήθηκε μια συμβουλευτική επιτροπή για τον COVID-19 αποτελούμενη από επιδημιολόγους και ιολόγους για να διατυπώσει τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με επιστημονικά και συντονισμένα μέτρα διαχείρισης κινδύνου. Εν ολίγοις, στα μέσα Μαρτίου 2020 η Κομισιόν είχε ήδη έτοιμο το πλαίσιο μέτρων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, το οποίο η κυβέρνηση Μητσοτάκη υλοποίησε παρότι η χώρα μας είχε ελάχιστα κρούσματα και μπορεί βάσιμα να υποσηριχθεί ότι δεν χτυπήθηκε από το πρώτο κύμα.

Το γεγονός ότι οι κατευθύνσεις έρχονταν απευθείας από την Κομισιόν και απλά υλοποιούνταν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη εξηγεί και την “εθνική ομοψυχία” που επικράτησε για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, καθώς κανένα κόμμα δεν έφερε την παραμικρή αντίρρηση σε μέτρα που μόνο υγειονομικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν, όπως η απαγόρευση κυκλοφορίας, τα πρόστιμα και η κίνηση των πολιτών μετά από αποστολή sms. Η ίδια “εθνική ομοψυχία” επικράτησε και για τα εμβόλια, όπου πάλι οι ηγεσίες των κομμάτων έσπευσαν να δώσουν το παράδειγμα, χωρίς ποτέ να θέσουν τα εύλογα ερωτήματα, αν τα εμβόλια ήταν ασφαλή και αποτελεσματικά, πόσο στοίχισαν, ποιες ποσότητες παραγγέλθηκαν, αν ο εμβολιασμός ήταν πράγματι το ενδεικνυόμενο όπλο για την αντιμετώπιση της πανδημίας κι αν τελικά με τα χρήματα που δαπανήθηκαν για την εμβολιαστική επιχείρηση θα μπορούσε να βελτιωθεί ουσιωδώς το ΕΣΥ.

Τα παραπάνω ερωτήματα προφανώς δεν αντιτίθενται στην  “επιστήμη”, την οποία ακολουθούν κατά γράμμα όλα τα κόμματα, όπως συνεχώς μας διαβεβαιώνουν. Αντιτίθενται όμως στις κατευθύνσεις και στις αποφάσεις της Κομισιόν ή έστω ανοίγουν το δρόμο για να αμφισβητηθούν οι αποφάσεις αυτές κι αυτή είναι μια προοπτική που κανένα από τα κόμματα της βουλής δεν το επιθυμεί, είτε το ομολογεί, είτε όχι.  Έτσι μόνο εξηγείται γιατί υιοθέτησαν άκριτα το κυβερνητικό αφήγημα περί lockdown και εμβολίων, αγνόησαν τις φωνές έγκυρων επιστημόνων που έδειχναν έναν διαφορετικό δρόμο αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης και συντάχθηκαν με την κυβέρνηση στο κυνήγι των “συνομωσιολόγων” τους οποίους λοιδόρησαν ως ακροδεξιούς. Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με μια ακόμη περίπτωση “εξευρωπαϊσμού” και “ομολογιας πίστης” των κομμάτων στην Κομισιόν και στις επιλογές της.

Οι ρωγμές στον “εξευρωπαϊσμό” και το “υπερόπλο” των κυβερνώντων

Τι κοινό έχουν οι “αγανακτισμένοι” των πλατειών του 2011 και οι “αρνητές” της μασκοφορίας και των εμβολίων; Παρότι οι ίδιοι οι “αγανακτισμένοι” – “αρνητές” πιθανότατα να το αγνοούν, είναι εχθροί της “ευρωπαϊκής πορείας” της χώρας και αποτελούν κίνδυνο, που πρέπει να εξαλειφθεί. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν, κάποιες “οξυδερκείς” – και μάλλον καλοπληρωμένες- φιλοευρωπαϊκές γραφίδες[xxv], οι  οποίες καταλήγουν ότι όλοι αυτοί (“αγανακτισμένοι” και “αρνητές”) είναι “ψεκασμένοι” και “ακροδεξιοί” γιατί “μιλούν με απέχθεια για την ενωμένη Ευρώπη και το ευρώ”, δηλαδή ό,τι πιο “ιερό” και “όσιο” - κατά την άποψή τους - διαθέτει αυτή η χώρα.

Ανεξάρτητα όμως απο το αν πράγματι οι “αγανακτισμένοι” των πλατειών ταυτίζονται με τους “αρνητές” της μασκοφορίας και των εμβολίων, η αλήθεια είναι ότι και οι μεν και οι δε αμφισβήτησαν τον “εξευρωπαϊσμό” ακόμη κι αν δεν το έχουν συνειδητοποιήσει. Οι πρώτοι, γιατί το 2011 βάλοντας κατά των μνημονίων και μουτζώνοντας και βρίζοντας τη βουλή, εξέφρασαν τη λαϊκή οργή για τη μετατροπή του “ναού της δημοκρατίας” σε παραμάγαζο των δανειστών – ευρωπαίων εταίρων μας  και οι δεύτεροι γιατί κατά την πανδημία,  αρνούμενοι να αποδεχθούν τη μασκοφορία και τον εμβολιασμό, αρνήθηκαν μαζί και το κυρίαρχο αφήγημα που ερχόταν απευθείας εκ Βρυξελλών. Με άλλα λόγια  προκάλεσαν τις δύο από τις τρεις συνολικά ρωγμές  που έχουν καταγραφεί από την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε μέχρι σήμερα στην αποδοχή του “εξευρωπαϊσμού” , αν και στην περίπτωση της πανδημίας χωρίς οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές να το έχουν αντιληφθεί  και χωρίς να είναι στις προθέσεις τους.

Η τρίτη ρωγμή - που είναι η μόνη που δεν μνημονεύεται ως αποτέλεσμα “ψεκασμού” - προκλήθηκε με το δημοψήφισμα του 2015, όταν ο ελληνικός λαός αψηφώντας την τρομοκρατία των καναλιών, τα capital-controls και τις παντός είδους πιέσεις, σε ποσοστό 61,31% είπε ένα ηχηρό ΟΧΙ στην Ευρώπη και το ευρώ. Το ΟΧΙ αυτό μετατράπηκε σε ΝΑΙ από την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία αποδείχθηκε σε μια από τις πιο  χρήσιμες εφεδρείες των ευρωπαϊστών, όχι μόνο γιατί υπέγραψε νέο μνημόνιο ακολουθώντας το παράδειγμα της προηγούμενης κυβέρνησης, την οποία μέχρι τότε κατηγορούσε για “ντροπιαστική συνθηκολόγηση”, αλλά και γιατί διέψευσε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι υπάρχει ελπίδα για μια διαφορετική πορεία της χώρας.

Η διάψευση αυτή έπαιξε και παίζει τεράστιο ρόλο στο θυμικό του ελληνικού λαού και είναι η αιτία της παθητικότητας, της σύγχυσης και της έλλειψης αυτοεκτίμησης της ελληνικής κοινωνίας. Γιατί χωρίς ελπίδα κανένας λαός δεν μπορεί να αγωνιστεί, αφού δεν περιμένει τίποτα, και είναι μονόδρομος η υποταγή στη μοίρα του. Ταυτόχρονα όμως ένας λαός που υποτάσσεται σε τέτοια μοίρα δεν είναι παρά ένας ανάξιος λαός που τελικά του αξίζουν τα δεινά που υποφέρει. Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος που δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ και αποτελεί σήμερα το “υπερόπλο” των κυβερνώντων, καθώς  χάρη σ' αυτόν επιτυγχάνεται η παθητικότητα στη συνεχή φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και η απεμπόληση δικαιωμάτων και ελευθεριών.


Επίλογος : Η ανάκτηση της ελπίδας και το όραμα για μια νέα Ελλάδα

Ωστόσο μπορούν οι κυβερνώντες με το “υπερόπλο” της απελπισίας να εξασφαλίσουν δια παντός την “ευρωπαϊκή πορεία” της χώρας, όσα δεινά κι αν συσσωρεύονται στις πλάτες των πολιτών της κατ' όνομα μόνο “ελληνικής δημοκρατίας”;  Το ερώτημα αυτό προκαλεί τόση αναστάτωση και άγχος σε όσους αισθάνονται “ευρωπαίοι πολίτες με ελληνική καταγωγή” , ώστε να δικαιολογείται τόσο το κλάμα του Μπογδάνου πριν το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015, όσο και το τωρινό μένος κατά των “αρνητών – ψεκασμένων”.

 Και η αλήθεια είναι ότι δικαιολογημένα ανησυχούν.  Τρεις ρωγμές μόλις μέσα σε δώδεκα χρόνια είναι πολλές και όλα δείχνουν ότι θα γίνουν περισσότερες, καθώς η οργή του λαού μέρα με τη μέρα μεγαλώνει. Η ορατή πια σήψη διαφοροποιεί και ενεργοποιεί υγιείς δυνάμεις και η κατάρριψη των ψευδαισθήσεων - μετά τα στάδια της άρνησης και της απογοήτευσης - οδηγεί στην αφύπνιση και ανοίγει νέους ορίζοντες. Σε αυτές  τις κοινωνικές διεργασίες η διαχείριση της πανδημίας είχε καταλυτικό ρόλο, καθώς από τη μια βάθυνε την ήδη υπάρχουσα πολιτική κρίση  κι από την άλλη πρόσθεσε νέες παραμέτρους. Για να ανταπεξέλθει στην κρίση αυτή η “εξευρωπαϊσμένη δημοκρατία” μας  που μέχρι τώρα στηριζόταν στο “δεν είναι όλοι ίδιοι”, αναγκάσθηκε να κινητοποιήσει και τις τελευταίες εφεδρείες της και να αποδείξει μόνη της ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Η διαχείριση της πανδημίας τελικά αναδείχθηκε σε πολιτική “κρησάρα” που διαχώρισε την ήρα από το στάρι, γκρέμισε τη πίστη σε δόγματα, διέψευσε στρεβλές πεποιθήσεις και έφερε στην επιφάνεια ζητήματα  που μέχρι πρότινος κρύβονταν επιμελώς.

Σε αυτό το νέο πολιτικό τοπίο που διαμορφώθηκε, οι ρωγμές λοιπόν είναι κάτι παραπάνω από αναμενόμενες. Το αποφασιστικό όμως βήμα που θα μετατρέψει τις ρωγμές σε ρήξη θα γίνει όταν καταδειχθεί ο εχθρός. Όταν δηλαδή αποκαλυφθεί ότι η κακοδαιμονία της χώρας μας και όλα τα δεινά που υφιστάμεθα από την παραγωγική διάλυση της χώρας έως τους ληστρικούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και τη στέρηση ελευθεριών και δικαιωμάτων λόγω πανδημίας οφείλονται στην “ευρωπαϊκή πορεία”, στην παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας και στον εξευρωπαϊσμό. Τότε θα αναγεννηθεί η ελπίδα και μαζί το όραμα για μια νέα Ελλάδα, δημοκρατική, ελεύθερη και κοινωνικά δίκαιη.

* Η Στέλλα Πατρώνα είναι δικηγόρος, μέλος της συντακτικής ομάδας του “Δικτύου Ενεργών Καταναλωτών – Δ.Ε.ΚΑ” και της Πρωτοβουλίας Δρόμος Ανοιχτός.


[i]H έγκριση αυτή δόθηκε από την Κομισιόν στις 21.6.2022, καθώς μετά από την τελική τηλεδιάσκεψη η ηγεσία του υπουργείου έλαβε την εντολή να προχωρήσει https://energypress.gr/news/egkrithike-kai-episima-apo-vryxelles-o-mihanismos-gia-ti-hondriki-toy-reymatos-kai-ta-plafon

[ii]“Σημεία χαιρετισμού του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου κατά την εκδήλωση με θέμα Η κρίση του κράτους δικαίου στην Ε.Ε.” 13.11.2018 https://www.presidency.gr/simeia-chairetismoy-toy-proedroy-tis-dimokratias-k-prokopioy-paylopoyloy-kata-tin-ekdilosi-me-thema-quot-i-krisi-toy-kratoys-dikaioy-stin-eyropaiki-enosi-quot/?print=print

[iii]Πρώτο «ενεργειακό πακέτο»

Οδηγία 96/92/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 1996 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Οδηγία 98/30/ΕΚ  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1998 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου.

Δεύτερο «ενεργειακό πακέτο»: Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1228/2003  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  της 26ης Ιουνίου 2003 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας.

Οδηγία 2003/54/ΕΚ  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2003 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την κατάργηση της Οδηγίας 96/92 ΕΚ.

Οδηγία 2003/55/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2003 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της Οδηγίας 98/30/ΕΚ.

Τρίτο «ενεργειακό πακέτο»: Οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της  13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ.

Οδηγία 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της  13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/55/ΕΚ.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 713/2009  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  της 13ης Ιουλίου 2009 , για την ίδρυση Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενεργείας/

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 714/2009  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο στις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 715/2009  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και για την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1775/2005

[iv]Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2015/1222 της Επιτροπής της 24ης Ιουλίου 2015 «σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης» (L197/24 της 25.7.2015).

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2016/1719 της Επιτροπής της 26ης Σεπτεμβρίου 2016 «σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριας γραμμής για την μελλοντική κατανομή δυναμικότητας (L259/424 της 27.9.2016).

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2017/2195 της Επιτροπής της 23ης Νοεμβρίου 2017 «σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριας γραμμής για την εξισορρόπηση ηλεκτρικής ενέργειας» (L312/6/ της 28.11.2017).

[v]“.....Οταν οι τιμές φυσικού αερίου διαμορφώνονται στα επίπεδα του Μαρτίου, δηλαδή πολύ υψηλότερα από το λειτουργικό τους κόστος, τότε και οι μονάδες φυσικού αερίου έχουν υψηλή κερδοφορία. Η στενότητα επάρκειας ισχύος της ελληνικής αγοράς και παράλληλα ευέλικτων μονάδων για την κάλυψη των αποκλίσεων που εμφανίζει το σύστημα σε πραγματικό χρόνο, σε σχέση με τις προσφορές στην αγορά της επόμενης ημέρας, αφήνει περιθώρια για υψηλή κερδοφορία στις μονάδες φυσικού αερίου. Η πλευρά των παραγωγών πάντως δεν αποδέχεται τον όρο των υπερκερδών, υπό την έννοια ότι πρόκειται για αγορά που λειτουργεί με συγκεκριμένο μοντέλο χρηματιστηριακό και πανευρωπαϊκό που δεν παραβιάζεται, δεν λειτουργεί δηλαδή κάποιος παράνομα......”  “ Γιατί αυξάνεται η τιμή του ρεύματος – Η «Κ» απαντά σε 12 κρίσιμα ερωτήματα” Χρύσα Λιάγγου Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 26.3.2022 https://www.kathimerini.gr/economy/561770305/giati-ayxanetai-i-timi-toy-reymatos-i-k-apanta-se-12-krisima-erotimata/
 
[vi]Ο Ν. Καραθανασόπουλος για το πολυνομοσχέδιο και την απεργία 10.1.2018 Youtube https://www.youtube.com/watch?v=wZrEH250CAI&t=776s

[vii]“Χρηματιστήριο Ενέργειας- Μια ακόμη δέσμευση έναντι των μονοπωλίων” Ριζοσπάστης 10.1.2018 https://www.rizospastis.gr/story.do?id=9663720

[viii] “Αλ. Παπαρήγα: η λύση έξω από το ευρώ στις παρούσες συνθήκες είναι καταστροφική” 30.5.2011  ΤΟ ΒΗΜΑ https://www.tovima.gr/2011/05/30/politics/al-papariga-i-lysi-eksw-apo-to-eyrw-stis-paroyses-synthikes-einai-katastrofiki/

[ix] “.....Η θέση του ΚΚΕ για την αποδέσμευση της Ελλάδας από την Ε.Ε

Ο ελληνικός λαός μπορεί και πρέπει να επιλέξει ο ίδιος - με τη θέληση και τη δράση του - την έξοδο από την ΕΕ, να βάλει αυτόν το στόχο στην προμετωπίδα των συνθημάτων του, οργανώνοντας την πάλη του με τέτοιον τρόπο, ώστε να διεκδικήσει ταυτόχρονα τα «κλειδιά» της οικονομίας, τον πλούτο που παράγει, με το πέρασμα της εξουσίας στα δικά του χέρια. Αυτό αποτελεί πραγματική εναλλακτική λύση προς όφελος του λαού και αξίζει κάθε θυσία.

Η καπιταλιστική Ελλάδα με «εθνικό νόμισμα» δεν συνιστά ρήξη προς όφελος του λαού. Η υιοθέτηση ενός πιο υποτιμημένου νομίσματος δεν μπορεί να αποτελέσει κρίκο βελτίωσης της ζωής της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων μέσω της ενδεχόμενης ώθησης που θα δώσει στην ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη λόγω και της φτηνότερης εργατικής δύναμης, ως συνέπειας της υποτίμησης. Η όποια ενδεχόμενη ανάκαμψη της καπιταλιστικής παραγωγής, όποτε προκύψει, δεν θα συνοδευτεί από ουσιαστική ανάκαμψη μισθών, συντάξεων, δικαιωμάτων, δεν θα ωφελήσει το λαό.

Οσες πολιτικές δυνάμεις προβάλλουν έναν τέτοιο στόχο ως «λύση» ή ως ενδιάμεσο στόχο για ριζικές αλλαγές, τουλάχιστον αντικειμενικά, εξυπηρετούν τις ιδιαίτερες ανάγκες τμημάτων του κεφαλαίου και συνολικότερα διαφοροποιήσεις της αστικής πολιτικής ως αποτέλεσμα όξυνσης των αντιφάσεών της. Αλλωστε, πολιτικές επίθεσης σε εργατικές - λαϊκές κατακτήσεις εφαρμόζονται και στις χώρες του ευρώ και σε καπιταλιστικές χώρες με εθνικά νομίσματα.....”  https://www.kke.gr/article/Politiki-Apofasi-toy-20oy-Synedrioy-toy-KKE/

[x]“Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την ενεργειακή κρίση” Η ΑΥΓΗ 15.4.2022 https://www.avgi.gr/oikonomia/412803_oi-protaseis-toy-syriza-ps-gia-tin-energeiaki-krisi

[xi]Η τροπολογία του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝ.ΑΛ https://kinimaallagis.gr/tropologia-toy-pasok-kinimatos-allagis/

[xii]“Ανδρουλάκης για μέτρα στήριξης σε λογαριασμούς ρεύματος: Καμιά ουσιαστική παρέμβαση από την κυβέρνηση” 6.5.2022 ΕΘΝΟΣ https://www.ethnos.gr/Politics/article/206745/androylakhsgiametrasthrixhsselogariasmoysreymatoskamiaoysiastikhparembashapothnkybernhsh

[xiii]“ΜΕΡΑ 25 Καμιά διακοπή ρεύματος στα πληττόμενα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις” https://mera25.gr/to-mera25-katathetei-tropologia-sti-vouli-kamia-diakopi-revmatos-sta-plittomena-noikokyria-kai-tis-mikromesaies-epicheiriseis/

[xiv]“Ο Βαρουφάκης ζητά δημοψήφισμα για την κατάργηση ή όχι του Χρηματιστηρίου Ενέργειας” THETOC 5.5.2022 https://www.thetoc.gr/politiki/article/o-baroufakis-zita-dimopsifisma-gia-tin-katargisi-i-oxi-tou-xrimatistiriou-energeias/

[xv]“Βαρουφάκης στο TPP: “Αν ο κόσμος ήξερε πως τέσσερις ολιγάρχες προσδιορίζουν την τιμή του ρεύματος στην Ελλάδα, θα είχε ξεσηκωθεί” THE PRESS PROJECT 17.3.2022 https://thepressproject.gr/varoufakis-sto-tpp-an-o-kosmos-ixere-pos-tesseris-oligarches-prosdiorizoun-tin-timi-tou-revmatos-stin-ellada-tha-eiche-xesikothei/

[xvi]“Τροπολογία ΚΚΕ για κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και της έμμεσης φορολογίας¨ Efsyn 6.5.2022 https://www.efsyn.gr/politiki/antipoliteysi/342646_tropologia-kke-gia-katargisi-tis-ritras-anaprosarmogis-toy

[xvii]“Ευρωπαϊκή Ένωση και γεωργική παραγωγή” Γιώργος Κάργας tetradia marxismou Φεβρουάριος 2016 https://tetradia-marxismou.gr/%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-%CE%B3%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE/

[xviii] “Το πλήρες κείμενο της έκθεσης Πισσαρίδη” 24.11.2020 Σοφοκλεουςin https://www.sofokleousin.gr/to-plires-keimeno-tis-ekthesis-tis-epitropis-pissaridi

[xix] “Κώστας Λαπαβίτσας: Έκθεση Πισσαρίδη – Ούτε σχέδιο, ούτε ανάπτυξη. Ο θρίαμβος της προχειρότητας και της κοινοτοπίας¨  Αριστερό Ρεύμα 4.1.2021 https://www.aristerorevma.gr/archives/3115

[xx]“Π.Καζάκος – Ο εξευρωπαϊσμός της Δημόσιας Πολιτικής” Ελληνική Επιθεώρηση Πολτικής Επιστήμης τεύχος 13, 1999 σελ. 83-122 https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/hpsa/article/view/15139

[xxi]“Εξευρωπαϊσμός και δημοκρατικά ελλείμματα – Η έννοια της “κρίσης νομιμοποίησης” Δρ Μάνος Γ. Παπάζογλου Μάιος 2010 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και εξωτερικής πολιτικής https://www.eliamep.gr/publication/europeanisation-and-democratic-deficits-the-concept-of-%E2%80%9Clegitimization%E2%80%99s-crisis%E2%80%9D/

[xxii] “Κόμματα εξουσίας και πολιτική στη σύγχρονη Ελλάδα” Γιάννης Καραγιάννης διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης 2017 ejournals Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/hpsa/article/view/14648

[xxiii] “Το πρώτο Μνημόνιο 2010 -2011” Μιράντα Ξαφά huffingtonpost.gr 11.7.2017 “....Το πρόγραμμα αυτό περιελάμβανε επίσης όλες τις μεταρρυθμίσεις που οι ελληνικές κυβερνήσεις παραδέχονταν ότι είναι απαραίτητες, αλλά δεν εφάρμοζαν λόγω πολιτικού κόστους....” https://www.huffingtonpost.gr/miranta-xafa/-20102011_b_17406156.html

[xxiv] “Fighting disinformation” 31.3.2020 https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/fighting-disinformation_en

[xxv]
Μυρτώ Λιαλιούτη “Η δεκαετία των ψεκασμένων και το (ίδιο) λάθος μας” 13.9.2020 protagon.gr https://www.protagon.gr/apopseis/i-dekaetia-twn-psekasmenwn-kai-to-idio-lathos-mas-44342119065
Read more...

Δυστοπική υποχρεωτικότητα με συν-ένεση και άνευ συναινέσεως!!

Χωρίς τη φυσική παρουσία του Δημοσίου και συγκεκριμένα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), το οποίο αποτελεί το “δικηγόρο”, τον εκπρόσωπο του Δημοσίου (Σ. άρθρο 100Α) πραγματοποιήθηκε η δίκη για την κατάργηση του προστίμου στους πολίτες που έχουν συμπληρώσει το 60ο έτος ηλικίας τους και δεν έχουν εμβολιαστεί κατά του κορωνοϊού COVID-19.

Οι 18 προσφεύγοντες είχαν καταθέσει στις 4 Μαρτίου του τρέχοντος έτους αιτήσεις ακύρωσης κατά της ΚΥΑ (ΓΠ.οικ. 7586/2022) με την οποία προβλέφθηκε η διαδικασία για την επιβολή μηνιαίου προστίμου 100 ευρώ στους πολίτες ηλικίας άνω των 60 ετών, οι οποίοι επέλεξαν να μην εμβολιαστούν και για όσο διάστημα παραμένουν ανεμβολίαστοι. Οι αιτήσεις των 18 προσφευγόντων πολιτών συζητήθηκαν στις 8 Απριλίου ενώπιον του ΣτΕ και αναμφίβολα το αποτέλεσμα θα τους δικαιώνει, όπως θα δικαιώνει και όσους πολίτες τάσσονται κατά της θέσπισης του υποχρεωτικού εμβολιασμού και κατά της επιβολής διοικητικής κύρωσης σε μη εμβολιασμένους πολίτες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Το ότι το Δημόσιο δεν προσκόμισε στοιχεία (φάκελο) ενώ παράλληλα δεν είχε φυσική παρουσία στο ΣτΕ καταδεικνύει ότι δεν ήταν σε θέση να αντικρούσει τα επιχειρήματα των προσφευγόντων που τάσσονται κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού , καθότι ο νόμος για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό και η ΚΥΑ που εκδόθηκε για την εφαρμογή του έχουν αντισυνταγματικό χαρακτήρα, καθώς - κατά την προσωπική μου γνώμη - ο υποχρεωτικός εμβολιασμός προσκρούει στα ακόλουθα άρθρα του Συντάγματος:

Καταρχάς, στο άρθρο 2 Σ βάσει του οποίου “ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας”. Ο εμβολιασμός χωρίς τη θέληση του ατόμου, δηλαδή η αθέλητη επέμβαση στο σώμα του (ιατρική πράξη) και η επιβολή οποιασδήποτε κύρωσης σε περίπτωση άρνησης εμβολιασμού έρχεται σε σύγκρουση με την προστασία της αξίας του ανθρώπου.

Έπειτα, προσκρούει στην παράγραφο 1 του άρθρου 5 Σ βάσει του οποίου: “Kαθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Xώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη”. Βλέπουμε ότι στην παράγραφο 1 του άρθρου 5 Σ με μια γενική ρήτρα περιορισμού προς όφελος των δικαιωμάτων τρίτων («εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων»), διατυπώνεται ότι η ελευθερία, την οποία κατοχυρώνει το Σύνταγμα, δεν καταλήγει σε ένα απόλυτο δικαίωμα κάθε προσώπου να είναι ανά πάσα στιγμή ελεύθερο από οποιαδήποτε περιορισμό. Είναι διαφορετικό όμως να θεσπίζονται περιορισμοί για όσους πολίτες επιλέγουν να μην εμβολιαστούν και διαφορετικό να ασκείται σε αυτούς σωματικός καταναγκασμός και εμμέσως πλην σαφώς να απειλούνται και να εκβιάζονται προκειμένου να εμβολιαστούν. Με αυτόν τον τρόπο καταλύεται η προσωπικότητα του ατόμου και απόλλυται το δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας καθώς και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματος. Κάθε άνθρωπος δύναται ελεύθερα να αποδεχθεί ή να αρνηθεί ιατρικές πράξεις από τρίτους που παρεμβαίνουν στην οντότητά του.

Ακολούθως, αντίκειται στην παράγραφο 1 του άρθρου 9 Σ βάσει του οποίου: “H ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη” και στο άρθρο 9Α Σ βάσει του οποίου: “Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων” καθώς διενεργείται συλλογή και επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που αφορούν την υγεία των πολιτών. Οι υπέρμαχοι του υποχρεωτικού εμβολιασμού δύνανται να υποστηρίξουν ότι δικαιολογείται η επέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, αν το προβλεπόμενο υπό του νόμου μέτρο αποτελεί μέτρο το οποίο, σε μία δημοκρατική κοινωνία, είναι αναγκαίο για την υγεία και την προστασία των δικαιωμάτων των άλλων. Βάσει και της παραγράφου 4 του άρθρου 25 Σ “το Kράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης”. Άρα με γνώμονα το καθήκον προστασίας της υγείας όλων των μελών της κοινωνίας, και ιδιαίτερα των ευάλωτων, δικαιολογείται να επιβληθεί σε ένα τμήμα του πληθυσμού ο υποχρεωτικός εμβολιασμός.

Εντούτοις, με βάση την παρ. 1 εδ. δ' του άρθρου 25 Σ: “Oι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα του ατόμου πρέπει να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας”. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν διακινδυνεύεται άμεσα η δημόσια υγεία, απλώς προβάλλεται το επιχείρημα ότι ενδέχεται αυτή να τεθεί σε κίνδυνο σε περίπτωση που νοσήσουν οι ανεμβολίαστοι πολίτες ηλικίας άνω των 60 ετών και χρειαστεί να διασωληνωθούν στις ΜΕΘ επιβαρύνοντας έτσι υπέρμετρα το ΕΣΥ. Το επιχείρημα αυτό έχει πιθανολογικό χαρακτήρα και συνεπώς δεν είναι δυνατόν να επιβάλλουμε ένα τόσο αυστηρό μέτρο ,όπως η επιβολή διοικητικού προστίμου στηριζόμενοι σε πιθανότητες.

Το αντεπιχείρημα ότι οι νοσηλείες εμβολιασμένων πολιτών είναι πιο σπάνιες και ότι αν νοσήσουν δεν θα νοσήσουν βαριά επίσης καταρρίπτεται καθώς οι νοσηλείες εμβολιασμένων πολιτών αυξάνονται σταδιακά, είτε λόγω του ότι προκύπτουν διαρκώς νέες παραλλαγές του ιού, είτε κυρίως επειδή πέρασε σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα από την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού τους κύκλου. Η παρεχόμενη δια του εμβολίου προστασία φθίνει και συνεπώς ολοένα και περισσότεροι πολίτες οι οποίοι είναι πλήρως εμβολιασμένοι δύνανται να έρθουν σε επαφή με τον κορωνοϊό, να νοσήσουν και να χρειαστεί να διασωληνωθούν εξίσου με όσους πολίτες παραμένουν ανεμβολίαστοι. Ενδεικτικά αναφέρω ότι με βάση τα στοιχεία του ΕΟΔΥ για το διάστημα από 1 έως 9 Απριλίου του 2022, την 1 Απριλίου μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονταν διασωληνωμένοι, 210 (59.83%) ήταν ανεμβολίαστοι ή μερικώς εμβολιασμένοι και 141 (40.17%) ήταν πλήρως εμβολιασμένοι ενώ στις 9 Απριλίου μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονταν διασωληνωμένοι, 200 (55.4%) ήταν ανεμβολίαστοι ή μερικώς εμβολιασμένοι και 161 (44.6%) πλήρως εμβολιασμένοι. Μπορεί να είναι υψηλότερος ο αριθμός των ανεμβολίαστων πολιτών που διασωληνώνονται, διαπιστώνουμε όμως ότι και ο αριθμός των εμβολιασμένων πολιτών είναι σταδιακά αυξανόμενος. Συνεπώς, ούτε η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού ηλικίας άνω των 60 ετών, αλλά ούτε και η ολοκληρωτική (100%) εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού δεν θα μπορούσε να αποτελέσει ποτέ βέλτιστη στρατηγική. Εάν εμβολιαστεί το σύνολο του πληθυσμού, το σύνολο των διασωληνωμένων θα είναι πλήρως εμβολιασμένοι, είτε επειδή το εμβόλιο δεν παρέχει απόλυτη προστασία είτε επειδή υπάρχουν ειδικές κατηγορίες πληθυσμού (π.χ. ανοσοκατεσταλμένοι, άτομα με χρόνιες παθήσεις) που δεν μπορούν να καλυφθούν πλήρως από αυτό καθώς δεν θα εμφανίζουν την απαιτούμενη ανοσολογική απόκριση.

Επιπλέον, παραβιάζεται και η αρχή της ισότητας των πολιτών όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 παρ. 1 Σ (“Oι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου”) καθώς αφενός οι ανεμβολίαστοι πολίτες άνω των 60 ετών υφίστανται μια δυσμενή διάκριση και μια δυσμενή μεταχείριση απλώς και μόνο λόγω της επιλογής τους να μην εμβολιαστούν δεδομένου ότι συλλογική ανοσία είναι αδύνατο να επιτευχθεί μέσω των εμβολίων αυτών, ενώ αφετέρου επωμίζονται τεράστια οικονομικά βάρη σε σύγκριση με τους υπόλοιπους συμπολίτες τους. Πολλοί από τους μη εμβολιασμένους πολίτες άνω των 60 ετών συμμετέχουν λίγο ή και καθόλου στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου, έχουν χαμηλά εισοδήματα στην πλειονότητά τους ή/και χρόνια προβλήματα υγείας. Για τους πολίτες που έχουν μηδενικά ή χαμηλά εισοδήματα το πρόστιμο αυτό είναι δυσβάσταχτο, ενώ για κάποιους με διαθέσιμο υψηλό εισόδημα, είναι αμελητέο και άμοιρο προβληματισμού. Βεβαίως, δεν θα πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας η επαναληπτικότητα του προστίμου. Η καταβολή του προστίμου των εκατό ευρώ επί πολλούς μήνες, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η πανδημία, αποτελεί ένα τρομερά επαχθές μέτρο σε συνδυασμό με τις δυσθεώρητες δαπάνες που υποχρεούται να καταβάλει ο μη εμβολιασμένος πολίτης άνω των 60 ετών για αλλεπάλληλα ράπιντ τεστ προκειμένου να εξασφαλίσει ισότιμη συμμετοχή στο δημόσιο βίο.

Ακoλούθως, εξαιρούνται από την εφαρµογή του υποχρεωτικού µέτρου του εµβολιασµού κατά του COVID-19 οι πολίτες εκείνοι που έχουν αποδεδειγµένα λόγους υγείας που εµποδίζουν τη διενέργεια του εµβολίου και συγκεκριµένα: σοβαρή αλλεργική αντίδραση, διαγνωσµένη αλλεργία, σύνδροµο θρόµβωσης µε θροµβοπενία, ιστορικό θροµβοπενίας, διάγνωση περικαρδίτιδας ή µυοκαρδίτιδας. Υπάρχουν όμως και άτομα που έχουν χρόνια προβλήματα υγείας τα οποία δεν εμπίπτουν στον κατάλογο των ατόμων που εξαιρούνται και ενδέχεται να εμβολιαστούν αναγκαστικά για να αποφύγουν το πρόστιμο και στη συνέχεια να εκδηλώσουν κάποια άγνωστη και επικίνδυνη για την υγεία τους και τη ζωή τους παρενέργεια. Αυτό βέβαια ισχύει και για όσα άτομα δεν έχουν κάποιο υποκείμενο νόσημα. Απλώς όσοι έχουν προβλήματα υγείας θεωρούνται πιο επιρρεπείς στην εκδήλωση κάποιας ανεπιθύμητης ενέργειας του εμβολίου καθώς ο οργανισμός τους είναι αδύναμος ενώ παράλληλα λαμβάνουν φάρμακα για την πάθησή τους, υπάρχει δηλαδή συγχορήγηση άλλων φαρμάκων κατά το χρόνο του εμβολιασμού εντείνοντας με αυτόν τον τρόπο την πιθανότητα εμφάνισης κάποιας παρενέργειας. Στην περίπτωση αυτή συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποζημίωσης του κράτους απέναντι στον πολίτη. Το κράτος δεν μπορεί να έχει μόνο αξιώσεις από τον πολίτη, πρέπει να αναλαμβάνει και τις ευθύνες του. Δεν υπάρχει όμως τέτοια πρόβλεψη στην ΚΥΑ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΕΟΦ στα πλαίσια του συστήματος φαρμακοεπαγρύπνησης ανακοίνωσε προχθές πάνω από 18.000 ανεπιθύμητες ενέργειες και 130 θανάτους στην Ελληνική Επικράτεια που πιθανώς σχετίζονται με τον εμβολιασμό έναντι της νόσου COVID 19 και κατεγράφησαν ως τις 26 Δεκεμβρίου του 2021. Παράλληλα, η Moderna αποσύρει χιλιάδες δόσεις του εμβολίου της και συγκεκριμένα 764.900 αφού ένα φιαλίδιο εντοπίστηκε μολυσμένο από ξένο σώμα, δίχως όμως η ίδια να αποκαλύψει τι είδους ξένο μολυσμένο σωματίδιο βρέθηκε στο φιαλίδιο. Πώς να μην κλονιστεί η σχέση εμπιστοσύνης της Πολιτείας με τον πολίτη, όταν αυτή απαιτεί από εκείνον να εμβολιαστεί με ένα σκεύασμα του οποίου το περιεχόμενο μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση, η παρεχόμενη διάρκεια προστασίας έναντι του ιού παραμένει αδιευκρίνιστη και οι πιθανές παρενέργειές του συνεχίζουν να διερευνώνται κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών; Πώς η Πολιτεία μπορεί να εγγυηθεί στον πολίτη ότι είναι απολύτως ασφαλή τα εμβόλια ώστε αυτός να προχωρήσει στον εμβολιασμό του όταν οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν είναι σε θέση να του εγγυηθούν κάτι τέτοιο;

Συνάμα, παραβιάζεται το άρθρο 7 παρ. 2 Σ που απαγορεύει τα βασανιστήρια. Οποιαδήποτε σωματική κάκωση μπορεί να προκληθεί εν προκειμένω κατόπιν του εμβολιασμού καθώς και την άσκηση ψυχολογικής βίας, αφού ο πολίτης έρχεται αντιμέτωπος με έναν στυγνό εκβιασμό εκ μέρους της Πολιτείας και καλείται να επιλέξει ή τον εμβολιασμό του ή την καταβολή του προστίμου. Αν επιλέξει τον εμβολιασμό του, αυτός θα πραγματοποιηθεί δίχως την ελεύθερη συναίνεσή του.

Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός αντίκειται σε πληθώρα νομικών κειμένων εκτός από το Σύνταγμα (στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΧΘΔΕΕ), στον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, στον Κώδικα της Νυρεμβέργης, στη Σύμβαση του Οβιέδο κ.τ.λ.).

Ωστόσο, σκοπίμως καλλιεργείται ένας ηθικός πανικός (moral panic), ένα ευρέως διαδεδομένο και αναιτιολόγητο κύμα φόβου έναντι μιας συγκεκριμένης κατηγορίας πολιτών, των ανεμβολίαστων, οι οποίοι στοχοποιούνται και θεωρείται ότι θέτουν σε κίνδυνο την υγειονομική ασφάλεια της κοινωνίας. Με μοναδικό κριτήριο την άρνησή τους να εμβολιαστούν προσδίδονται σε αυτούς διάφοροι χαρακτηρισμοί: “συνωμοσιολόγοι”, “αρνητές της επιστήμης”, “ακραίοι αντιεμβολιαστές”, “ψεκασμένοι”, “παραβατικά στοιχεία” και αυτή η ετικετοποίηση μπορεί να συνεχιστεί στο διηνεκές.

Ο μη εμβολιασμένος πολίτης μπορεί να παραλληλιστεί με τον Εβραίο από το παραμύθι “το Δηλητηριώδες Μανιτάρι” ("The Poisonous Mushroom") του Ernst Hiemer που εκδόθηκε το 1938 από τον Julius Streicher, τον αντισημίτη εκδότη της εφημερίδας "Der Stürmer" (“Καταδρομέας”). Το έργο απευθυνόταν στη Χιτλερική Νεολαία παρουσιάζοντας τους Εβραίους ως απειλή για το γερμανικό έθνος. Στο παραμύθι πρωταγωνιστεί ένα αγόρι το οποίο οι γονείς του το διδάσκουν να ξεχωρίζει τα βρώσιμα από τα δηλητηριώδη μανιτάρια, τους καλούς από τους κακούς ανθρώπους όπου κακοί θεωρούνταν οι Εβραίοι, τους οποίους όφειλε να μην εμπιστεύεται καλλιεργώντας στην νεανική ψυχή το μίσος απέναντι στους Εβραίους. Παραλληλίζοντας με τη σημερινή πραγματικότητα, τα βρώσιμα μανιτάρια είναι οι εμβολιασμένοι πολίτες και τα δηλητηριώδη μανιτάρια είναι οι ανεμβολίαστοι πολίτες, οι οποίοι βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας και οι οποίοι θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, επιβαρύνουν τις ΜΕΘ, ευθύνονται για την παράταση της πανδημίας και την έξαρση των μεταλλάξεων. Οφείλουν να αποδεικνύουν διαρκώς την "καθαρότητά τους" φέροντας πάντα μαζί τους το αντίστοιχο άστρο του Δαυίδ, το οποίο είναι η βεβαίωση αρνητικού τεστ, ράπιντ ή μοριακού. Εκτός αυτού, το QR code της εκάστοτε βεβαίωσης το σκανάρουν άτομα που δεν έχουν αυτήν τη δικαιοδοσία καθότι οι ίδιοι δεν είναι υπάλληλοι της αστυνομίας, της εφορίας ή της οιασδήποτε δημόσιας αρχής. Οι σκαναριστές αυτοχρίζονται προστάτες της δημόσιας υγείας και επιτακτικά ζητούν από τους ανεμβολίαστους πολίτες να τους επιδείξουν την πολυπόθητη βεβαίωση που οφείλουν να έχουν στην κατοχή τους και η οποία ενέχει πλέον τη θέση νομιμοποιητικού εγγράφου ταυτότητας ή διαβατηρίου ενώ παράλληλα θεωρούν ότι ασκούν το αξίωμα αυτό “ελέω Θεού” εν προκειμένω με τις εγκρίσεις του Υπουργείου Υγείας και της Κυβέρνησης, γεγονός που ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου που παραμένει ανεμβολίαστο από επιλογή του.

Το ζητούμενο δεν είναι ο διαχωρισμός των πολιτών σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους, το ζητούμενο είναι ενωμένοι να εξέλθουμε αλώβητοι από τη δίνη της πανδημίας. Ο επιδιωκόμενος σκοπός είναι ο περιορισμός της εξάπλωσης του κορωνοϊού, δίχως όμως την επιβολή ενός μέτρου τιμωρητικού αντί για προστατευτικού χαρακτήρα, ενός μέτρου που φαίνεται ότι δεν είναι stricto sensu, εν στενή εννοία, αναλογικό με τον επιδιωκόμενο σκοπό της προστασίας της δημόσιας υγείας. Αντιθέτως υπερακοντίζει το σκοπό αυτό, αποτελεί παρέμβαση μη συνταγματικώς ανεκτή και καθιστά δυσβάσταχτο το βίο μιας ορισμένης μερίδας πολιτών οι οποίοι δοκιμάζονται και πληρώνουν χωρίς να φταίνε, όπως συμβαίνει με τους ήρωες στις αρχαίες τραγωδίες όπου οι θεατές επιζητούν την κάθαρση μέσα από τη δικαίωση του ταλανισμένου ήρωα, εν προκειμένω του μη εμβολιασμένου πολίτη άνω των 60 ετών. Και θεωρώ ότι πράγματι επήλθε η κάθαρσις αφότου το Δημόσιο ούτε στη δίκη παρέστη με τη φυσική του παρουσία ούτε στοιχεία/φάκελο προσκόμισε στο ΣτΕ ενώ του είχαν ζητηθεί και είχε τον απαραίτητο χρόνο για να τα παράσχει.

Είναι αναγκαίο να αντιτασσόμαστε στον υποχρεωτικό εμβολιασμό των πολιτών που κατοχυρώνει ηλικιακές διακρίσεις (ageism), κατά της παράνομης και αθέμιτης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων των πολιτών και υπέρ της εξάντλησης όλων των δυνατών αλλά ήπιων μέτρων που στοχεύουν στην προστασία της δημόσιας υγείας και δεν παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας. Το καλύτερο, ηπιότερο και πιο αποτελεσματικό μέτρο είναι αυτό της τήρησης των υγειονομικών μέτρων ασφαλείας με κυριότερο αυτό της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας προστασίας της οποίας η χρησιμότητα είναι αμφιλεγόμενη, έχει πολλούς υπερασπιστές και πολλούς επικριτές, έχει τα θετικά της έχει και τα αρνητικά της, δεν παύει όμως να αποτελεί κύριο μέσο προστασίας κατά τη διάρκεια της μάχης μας έναντι του κορωνοϊού.

Μένουμε ασφαλείς, μένουμε υγιείς, μένουμε ενωμένες και ενωμένοι και βγαίνουμε αλώβητοι από την πανδημική κρίση.

Χριστίνα Σ.

Δευτεροετής φοιτήτρια Νομικής ΕΚΠΑ

 

 

Read more...

Διαμαρτυρία 739 πολιτών προς την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

Η παρακάτω ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ - ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ κοινοποιήθηκε με δικαστικό επιμελητή στις 29/3/2022 στον Πρόεδρο της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Υπογράφεται από 739 πολίτες, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους από δημόσιους φορείς και καλούν την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων να εκπληρώσει τα καθήκοντα που αρμόζουν στο θεσμικό της ρόλο και να υπερασπιστεί το δικαίωμα που τους αναγνωρίζεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε για τον σεβασμό και την προστασία των προσωπικών δεδομένων τους.

Η διαμαρτυρία αυτή συγκοινοποιήθηκε προς (α) τον Εισαγγελέα Αρείου Πάγου (β) τον Συνήγορο του Πολίτη, (γ) τον Πρόεδρο της Βουλής και (δ) τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου, ενώ κοινοποιήθηκε με mail στους Αsχηγούς και τα μέλη των Κοινοβουλευτικών Ομάδων : ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΚΙΝΑΛ, ΜΕΡΑ 25 και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ.

Έχει προηγηθεί η “Επείγουσα Έκκληση Καθηγητών και ΑΕΙ και Νομικών” προς την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων από 31 Καθηγητές και Δικηγόρους, η οποία κοινοποιήθηκε στον Πρόεδρο της Αρχής στις 8.3.2022, με αίτημα την άμεση παρέμβασή της για το θέμα της παράνομης επεξεργασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων πολιτών από δημόσιους φορείς για το σκοπό της επιβολής του διοικητικού προστίμου των 100 ευρώ που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 24 ν. 4865/202. Επίσης λόγω της σοβαρότητας του θέματος έχει συσταθεί Νομική Επιτροπή που αποτελείται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους των 739 πολιτών, Τάσο Κώνστα, Στέλλα Πατρώνα, Γιώτα Τσέλιου και τους δικηγόρους Μαίρη Δούκα, Ελένη Ευστρατίου, Μαρία Θεοφανούδη, Νάσια Μιχελή, Δημήτρη Μπελαντή, Βασίλη Παπανικολάου και Νότα Πρωτονοτάριου.

Στο Δελτίο Τύπου που εξέδωσαν τα μέλη της Νομικής Επιτροπής επισημαίνουν ότι είναι εξόφθαλμα παράνομη η επεξεργασία:

- Γιατί αντλούνται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα από τα μητρώα νοσησάντων, το μητρώο εμβολιασμών και τη Βάση Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης χωρίς να επιτρέπεται από το νόμο (άρθρο 24 του ν. 4624/2019)

- Γιατί παραβιάζεται η θεμελιώδης αρχή του ΓΚΠΔ τα προσωπικά δεδομένα να χρησιμοποιούνται μόνο για τον σκοπό που έχουν συλλεγεί ή συμβατο σκοπό (που κρίνεται ως συμβατός με πολύ αυστηρά κριτήρια που εν προκειμένω δεν πληρούνται ) και

- Γιατι παραβιάζεται το άρθρο 9Α του Συντάγματος (προστασία προσωπικών δεδομένων)

Τέλος επισημαίνουν ότι είναι η πρώτη φορά που δημόσιοι φορείς παραβιάζουν απροκάλυπτα και σε τέτοια έκταση τον ΓΚΠΔ και πρόκειται για παραβίαση μεγάλης βαρύτητας, καθώς στην ψηφιακή εποχή ο σεβασμός στην προστασία προσωπικών δεδομένων είναι το αντίστοιχο του ατομικού δικαιώματος στον σεβασμό του ασύλου της κατοικίας (δηλαδή της ιδιωτικής ζωής και της αυτονομίας των πολιτών) και εν προκειμένω, η κυβέρνηση με την αυτοματοποιημένη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων εκατομμυρίων πολιτών παραβίασε το δικαίωμά τους στην ιδιωτική ζωή.

ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ – ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ

Π Ρ Ο Σ

Τον Πρόεδρο και τα μέλη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

 

ΣΥΓΚΟΙΝΟΠΟΙΟΥΜΕΝΗ ΠΡΟΣ:

Τον Εισαγγελέα Αρείου Πάγου

Τον Συνήγορο του Πολίτη

Τον Πρόεδρο της Βουλής

Τους Αρχηγούς και τα μέλη των Κοινοβουλευτικών Ομάδων :

ΣΥΡΙΖΑ

ΚΚΕ

ΚΙΝΑΛ

ΜΕΡΑ 25

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ

Τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου

Με την παρούσα ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΑΣΤΕ εντόνως για την σκανδαλώδη ανοχή και ολιγωρία που επιδεικνύετε στην παράνομη επεξεργασία από δημόσιους φορείς των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που περιέχονται α) στο Σύστημα προγραμματισμού συνεδριών εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 57 του ν. 4764/2020 (Α` 256) της ΗΔΙΚΑ Α.Ε. β) στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 55 του ν. 4764/2020, γ) στα Μητρώα εμβολιασμένων εξωτερικού του άρθρου 55Α του ν. 4764/2020 δ) στα Μητρώα νοσησάντων εξωτερικού από τον κορωνοϊό COVID-19 της παρ. 1 του άρθρου 192 του ν. 4855/2021 (Α` 215), δ) στο Εθνικό Μητρώο Ασθενών από Κορωνοϊό COVID- 19 του εικοστού ενάτου άρθρου της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α`75) ε) στο Σύστημα Προγραμματισμού Συνεδριών Εμβολιασμού και στ) στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης του ν. 3892/2010.

Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 24 ν. 4624/2019 για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από δημόσιους φορείς για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο έχουν συλλεχθεί, πρέπει η επεξεργασία αυτή να είναι αναγκαία για την εκπλήρωση των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί και εφόσον είναι: (α) απαραίτητος ο έλεγχος των πληροφοριών που παρέχονται από το υποκείμενο των δεδομένων, διότι υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι οι πληροφορίες αυτές είναι εσφαλμένες (β) αναγκαία για την αποτροπή κινδύνων για την εθνική ασφάλεια, την εθνική άμυνα ή τη δημόσια ασφάλεια ή για τη διασφάλιση φορολογικών και τελωνειακών εσόδων, (γ) αναγκαία για τη δίωξη ποινικών αδικημάτων (δ) αναγκαία για την αποτροπή σοβαρής βλάβης στα δικαιώματα άλλου προσώπου και (δ) απαραίτητη για την παραγωγή των επίσημων στατιστικών. Ειδικά δε για την επεξεργασία των ειδικών (ευαίσθητων) δεδομένων του άρθρου 9 του ΓΚΠΔ η παράγράφος 2 του άρθρου 24 προβλέπει ότι πρέπει να πληρούνται οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου και επιπλέον να εφαρμόζεται και μια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 9 παράγραφος 2 του ΓΚΠΔ εξαιρέσεις.

Επειδή εν προκειμένω η επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων για τον σκοπό του ελέγχου, της διαπίστωσης παραβάσεων και της επιβολής προστίμου λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού της παραγράφου 1 του άρθρου 24 ν. 4865/2021 - ανεξάρτητα από την αμφισβητούμενη συνταγματικότητα της υποχρέωσης αυτής - δεν πληροί τις προϋποθέσεις που τάσσει το άρθρο 24 του ν. 4624/2019 και είναι παράνομη.

Επειδή, παρότι το εν λόγω θέμα εμπίπτει στις αρμοδιότητες σας για την αυτεπάγγελτη διενέργεια ελέγχου και έρευνας, έχει ήδη ζητηθεί η παρέμβασή σας με την επείγουσα έκκληση που σας απηύθυναν καθηγητές ΑΕΙ και νομικοί στις 8.3.2022 και έχετε ήδη λάβει γνώση της με αριθ. Πρωτ. 12186/25.2.2022 γνωμοδότησης του DPO του Υπουργείου Υγείας, στην οποία ομολογειται η επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 24 του ν. 4624/2019.

Επειδή ειδικά για την παράνομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων του συστήματος αρχειοθέτησης του Εθνικού Μητρώου Ασθενών από τον κορωνοϊο COVID-19, με την παράγραφο 11 του εικοστού ένατου άρθρου της ΠΝΠ 30/3/2020 (ΦΕΚ Α 75/2020) υφίσταται ειδική πρόβλεψη ότι τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή και αν πρόκειται για ευαίσθητα δεδομένα με φυλάκιση ενός (1) τουλάχιστον έτους και χρηματική ποινή είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ τουλάχιστον, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλες διατάξεις.

ΣΑΣ ΚΑΛΟΥΜΕ να εκπληρώσετε τα καθήκοντα που αρμόζουν στο θεσμικό σας ρόλο προς προάσπιση του δικαιώματος που μας αναγνωρίζεται από το άρθρο 9Α του Συντάγματος και το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε για την προστασία των προσωπικών δεδομένων μας.

ΟΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ

 

 

 

Read more...
Subscribe to this RSS feed